Najstarsze ślady spożycia mleka przez ludzi
Fot. Fotolia
Na zębach prehistorycznych rolników zamieszkujących dzisiejszą Wielką Brytanię 6000 lat temu naukowcy znaleźli ślady białka występującego w mleku - informuje pismo „Archaeological and Anthropological Sciences”.
Analizowane ludzkie szczątki pochodzą z trzech neolitycznych stanowisk: Hambledon Hill w Dorset, Hazleton North w Gloucestershire i Banbury Lane w Northamptonshire.
Brytyjscy archeolodzy z University of York zeskrobali próbki płytki nazębnej z zębów ludzi żyjących w okresie neolitu, po czym oddzielili różne zawarte w niej składniki, przeanalizowali je metodą spektrometrii masowej i dokonali analizy proteomicznej.
W płytce nazębnej siedmiu osób żyjących w okresie wczesnego i środkowego neolitu naukowcy wykryli białko mleka o nazwie beta-laktoglobulina (BLG). Wskazuje to, że ludzie spożywali produkty mleczne już 6000 lat temu, mimo że nie tolerowali laktozy. Nietolerancja laktozy wynika z niezdolności do trawienia tego cukru zawartego w mleku poza okresem niemowlęcym. U nietolerujących laktozy osób spożywanie pokarmów na bazie mleka może powodować ból brzucha, biegunkę i nudności.
Z czasem jednak powstała mutacja genetyczna, która pozwala na spożywanie mleka w wieku dorosłym. Chodzi o fragment DNA kontrolujący aktywność genu laktazy - enzymu rozkładającego laktozę.
Badania genetyczne obejmujące starożytne populacje z całej Eurazji wskazują, że zdolność do trawienia laktozy stała się powszechna dopiero niedawno. Zaczęła pojawiać się w epoce brązu, ale była wtedy obecna tylko u 5–10 proc. Europejczyków.
Zdaniem autorów spożywanie mleka mimo nietolerancji laktozy sugeruje, że albo chodziło o jego niewielkie ilości, albo też zostało ono przetworzone na produkty fermentowane, takie jak ser czy jogurt. Fermentacja produktów mlecznych zmniejsza zawartość laktozy i poprawia smak.
Hipotezę o fermentacji mlekowej wydają się wspierać znaleziska zawierających tłuszcze mleczne neolitycznych naczyń ceramicznych z wielu miejsc Europy. Niektóre pozostałości mleka znalezione w tych naczyniach były prawdopodobnie podgrzewane, co sugeruje przetwarzanie surowego mleka na ser lub inny produkt. Ponadto właśnie w neolicie udomowiono zwierzęta takie, jak owce, krowy i kozy.(PAP)
Autor: Paweł Wernicki
pmw/ zan/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
