Marta Szmigiel: dzieci chcą samodzielnie doświadczyć fizyki

Marta Szmigiel, doktorantka Wydziału Podstawowych Problemów Techniki Politechniki Wrocławskiej, jest finalistką XIII edycji konkursu Popularyzator Nauki w kategorii Animator. Konkurs organizowany jest przez serwis PAP - Nauka w Polsce oraz Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Jednym z największych wyzwań, jakie mogą stać przed popularyzatorem nauki, jest prowadzenie zajęć z małymi dziećmi: odbiorcami entuzjastycznymi, acz niezwykle wymagającymi i potrzebującymi szczególnego podejścia. Bo jak wytłumaczyć zjawiska fizyczne przedszkolakowi, którego od pierwszej lekcji fizyki dzieli więcej lat, niż ich dotychczas przeżył? Okazuje się, że jest to jak najbardziej możliwe: specjalizuje się w tym właśnie Marta Szmigiel.

Na prowadzonych przez nią zajęciach najmłodsi mogą zapoznać się z różnymi zagadnieniami z zakresu fizyki - a zwłaszcza optyki - z dużym naciskiem na ogólne zjawiska optyczne oraz optykę związaną z procesem widzenia.

"Wszystko to tak naprawdę zaczęło się od moich własnych dzieci" - przyznaje finalistka Popularyzatora Nauki. - "Kiedy wychowawczyni przedszkolna dowiedziała się, że jestem związana z uczelnią wyższą, wyszła z propozycją, żeby przygotować dla dzieci pokazy. Na początku wydawało mi się, że jest to nieosiągalne, nie jestem w stanie przejść na poziom wypowiedzi, który byłby odpowiedni dla dzieci w przedszkolu. Ale podjęłam się tego i okazało się, że to możliwe".

Kluczem do zdobycia uwagi dzieci są zajęcia, w ramach których młodzi uczestnicy mają możliwość angażowania się w pokaz. "Samo mówienie na pewno dzieciom nie wystarczy: one muszą zobaczyć daną rzecz na żywo, najlepiej dotknąć jej własnymi rękami" - opowiada Marta Szmigiel. Przedszkolaki dostają więc w dłoń np. magnes i chodzą po sali sprawdzając, które przedmioty są przez magnes przyciągane albo stoją przy ścianach, sprawdzając na własnym przykładzie, czy można zachować równowagę przyciskając pięty do ściany i pochylając się do przodu.

Co ciekawe, podczas zajęć z małymi dziećmi Marta Szmigiel w niewielkim stopniu wykorzystuje multimedia. "Z mojego doświadczenia wynika, że w tym przypadku znacznie skutecznej działa pokazanie danego zjawiska, niż np. wyświetlenie dotyczącego go filmu" - tłumaczy.

"Zazwyczaj większość dzieci chce mówić, chce opowiadać o swoich doświadczeniach. Staram się więc zadawać związane z tematem pytania i słuchać, co mali odbiorcy mają do powiedzenia" - mówi Marta Szmigiel. Dodaje, że właśnie w toku rozmowy na temat przeprowadzanych doświadczeń ma okazję przekazać dzieciom informacje o zjawiskach fizycznych. "Zawsze staram się podkreślić, że nawet jeśli dzieci czegoś nie wiedziały, to po przeprowadzeniu eksperymentu ich wiedza jest większa. Właśnie takie podejście próbuję zaszczepić wszystkim dzieciom: chęć do samodzielnego sprawdzania rzeczy, badania ich, powiększania swojej wiedzy" - stwierdza.

Z kolei dzieci w wieku szkolnym przed samodzielnym przeprowadzeniem doświadczenia lubią najpierw zapoznać się z jego opisem. "Na przykład, najpierw zobaczą, jak należy ustawić soczewki, by zbudować lunetę Keplera lub lunetę Galileusza, a następnie samodzielnie ustawią soczewki tak, by uzyskać pożądany obraz obserwowanego przedmiotu" - opowiada Marta Szmigiel.

Od 2012 r. finalistka Popularyzatora Nauki prowadzi również wykłady i warsztaty podczas Dolnośląskiego Festiwalu Nauki. Zainteresowanie nimi jest ogromne: podczas ostatnich dwóch edycji DFN ponad 70 zgłoszeń grup szkolnych i przedszkolnych musiało zostać odrzuconych ze względu na brak miejsc.

Marta Szmigiel współorganizuje również od 2013 r. we wrocławskich przedszkolach akcję badań przesiewowych wzroku dzieci. Dzięki temu rodzice otrzymują informację na temat stanu wzroku swoich dzieci - a uczestniczący w akcji studenci optyki okularowej i optometrii zyskują cenne doświadczenia w badaniu małych pacjentów. Do tej pory we wszystkich edycjach akcji udało się zbadać łącznie 1625 dzieci.

PAP - Nauka w Polsce

autor: Katarzyna Florencka

kflo/ zan/