Nauka dla Społeczeństwa

28.03.2024
PL EN
02.04.2019 aktualizacja 02.04.2019

RPO przyłącza się do postępowania ws. Ustawy 2.0 przed TK

Fot. Fotolia Fot. Fotolia

Dożywotnie zatrudnianie na uczelniach grupy sędziów, przewidziane w Ustawie 2.0, narusza konstytucyjne zasady autonomii szkół wyższych, równości i ochrony pracy - uważa Rzecznik Praw Obywatelskich. RPO przyłączył się do postępowania w tej sprawie przed TK, zainicjowanego wnioskiem prezydenta Andrzeja Dudy.

Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (tzw. Ustawa 2.0) weszła w życie 1 października 2018 r. Art. 121a tej ustawy wprowadza dla urzędującego sędziego Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego lub Sądu Administracyjnego, w tym sędziom w stanie spoczynku, prawo do dożywotniego zatrudnienia na uczelni bez względu na wynik oceny pracowniczej. Ten zapis zaproponowano podczas prac nad Ustawą 2.0 w Senacie.

31 stycznia 2019 r. prezydent zaskarżył ten artykuł do Trybunału Konstytucyjnego. W uzasadnieniu wniosku argumentował m.in., że takie rozwiązanie stanowi ingerencję w instytucjonalną i materialną autonomię uczelni, podważa istotę akademickiej wolności badań naukowych oraz likwiduje jedną z barier chroniących działalność akademicką przed nieuzasadnioną ingerencją państwa.

Teraz do wniosku prezydenta przyłączył się Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar. Pismo w tej sprawie wysłał do Trybunału Konstytucyjnego 18 marca br. - podano w komunikacie na stronie internetowej Rzecznika.

Według Bodnara rozwiązania zawarte w art. 121a ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce naruszają konstytucyjne zasady: autonomii szkół wyższych, równości oraz ochrony pracy.

"Rozwiązanie to nie było objęte konsultacjami ze środowiskiem akademickim, które prowadzone były przez wiele miesięcy przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego i poprzedziły przygotowanie projektu ustawy. Zostało ono dodane przez Senat 13 lipca 2018 r." – zwraca uwagę RPO.

Jak przypomniano w komunikacie na stronie RPO, uczelnie mają dożywotnio zatrudniać naukowców, którzy jednocześnie są sędziami Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego lub NSA. Osoby te mają być wyłączone spod rygorów obowiązujących innych uczonych, którzy - aby utrzymać pracę na uczelni - muszą wykazywać się osiągnięciami naukowymi.

Inaczej jest w sytuacji naukowca-sędziego, który był sędzią i utracił urząd lub uprawnienie do stanu spoczynku. Uczelnia będzie musiała go zwolnić, nawet jeśli był bardzo dobrym naukowcem. Jedynym wyjątkiem będzie tu sytuacja, gdy uczony-sędzia sam się zrzeknie urzędu albo uprawnienia do stanu spoczynku.

Zdaniem Bodnara takie rozwiązanie w praktyce ograniczy uczelniom możliwości prowadzenia polityki kadrowej. „Nie tylko nie będą mogły zmienić umowy o pracę sędziemu-pracownikowi naukowemu, który otrzymał negatywną ocenę pracowniczą. Literalna interpretacja nie pozwoli także na zaproponowanie lepszej umowy takiemu uczonemu (ustawa mówi o zakazie zmiany stosunków pracy)” - zwraca uwagę RPO.

Uzasadnienie stanowiska RPO przekaże do końca kwietnia 2019 r. Zaskarżenie przez prezydenta art. 121a Ustawy 2.0 Wsparł wcześniej minister nauki i szkolnictwa wyższego, wicepremier Jarosław Gowin. "Ten przepis jest nie tylko sprzeczny z Konstytucją. Jest też niemoralny i sprzeczny ze zdrowym rozsądkiem. Pełne poparcie z mojej strony dla wniosku " - deklarował w lutym br. szef resortu nauki. 

PAP - Nauka w Polsce

agt/ zan/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024