Nauka dla Społeczeństwa

29.03.2024
PL EN
14.01.2011 aktualizacja 14.01.2011

Bezpieczeństwo stosowania minerałów i witamin

<strong>Minerały i witaminy są niezbędne do życia, ale przyjmowanie suplementów nie zawsze wychodzi na zdrowie - </strong>powiedział dr Jarosław Woroń z <a href="http://www.uj.edu.pl/" title="Uniwersytetu Jagiellońskiego">Uniwersytetu Jagiellońskiego</a> podczas konferencji, która odbyła się 12 stycznia w Warszawie.

Organizatorem konferencji "Bezpieczeństwo stosowania minerałów i witamin" w ramach ogólnopolskiej kampanii "Lek Bezpieczny" był Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

"Nazwa +witamina+ pochodzi od łacińskich słów vita (życie)i amina (związek chemiczny zawierający grupę aminową - nie wszystkie witaminy taką grupę posiadają) - przypomniał rzecznik urzędu dr Wojciech Łuszczyna. Twórcą nazwy i odkrywcą pierwszej witaminy (B1-tiamina) był Polak Kazimierz Funk, a metodę syntezy witaminy C opracował medyczny noblista pochodzący z Polski, Tadeusz Reichstein. Witaminy to organiczne związki chemiczne, niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu żywego. Muszą być dostarczane z pożywieniem - organizm nie potrafi ich wytworzyć.

Prawidłowe funkcjonowanie organizmu wymaga też dostarczania licznych pierwiastków - niewiele jest takich, które nie pełnią żadnej pożytecznej funkcji (np. rtęć). Częste są niedobory wapnia, magnezu czy potasu. Według brytyjskich badań nad sposobem odżywiania, w ostatnich 15 latach spadło spożycie witaminy A, miedzi, cynku i jodu, ale wzrosło - witaminy C i B6 oraz wapnia i potasu.

Nawet jeśli brakuje nam określonych witamin czy minerałów, nie jest to powód, by przyjmować preparaty wielowitaminowe - przekonywał dr Jarosław Woroń z Zakładu Farmakologii Klinicznej Katedry Farmakologii. Preparaty witaminowo-mineralne powinno się stosować tylko gdy są wskazane, nigdy na zapas ani przewlekle. Na przykład duże dawki witaminy B6 mogą wywołać fizyczne uzależnienie.

Preparat powinien zostać indywidualnie dobrany do potrzeb pacjenta, być stosowany w zalecanych dawkach, a w razie niepożądanych objawów trzeba przerwać jego stosowanie.

Po preparaty wielowitaminowe najczęściej sięgają osoby młode - do 24. roku życia, oraz pacjenci po 65. roku życia. U osób starszych szczególnie groźne mogą być interakcje z innymi, równocześnie stosowanymi lekami.

Przyczyną zwiększonego zapotrzebowania na witaminy i minerały mogą być diety odchudzające, monotonne odżywianie, nieodpowiednie przygotowanie posiłków (choćby zbyt wysoka temperatura), przyjmowane używki. Także przewlekłe choroby, przyjmowane leki, ciąża, okres intensywnego wzrostu czy podeszły wiek wymagają zwiększonej dawki witamin i minerałów.

Wbrew pozorom, nadmiar witamin i minerałów może być szkodliwy. O ile witaminy B1, B2 czy B12 właściwie nie mogą być przedawkowane, to witamina C, kwas foliowy, magnez czy potas w nadmiarze już szkodzą. Jeszcze niebezpieczniejszy bywa nadmiar witaminy A, E, beta karotenu, wapnia, miedzi i fluoru.

Witaminy syntetyczne wchłaniają się dużo gorzej niż naturalne, ich nadmiar obciąża nerki i wątrobę, zmienia gospodarkę wodno-elektrolitową. Najłatwiej przedawkować rozpuszczalne w tłuszczach witaminy A, D, E i K. Nadmiar witaminy A może powodować łysienie, krwotoki, a nawet uszkodzenia płodu, witaminy D - uszkadza nerki, serce i płuca, a K - zwiększa ryzyko zakrzepów.

Przepisane przez lekarza preparaty witaminowo-mineralne mogą być bardzo potrzebne kobietom w ciąży - zapotrzebowanie na witaminy wzrasta wówczas o 30 proc., a na niektóre minerały - nawet dwukrotnie. Kwas foliowy zapobiega wadom cewy nerwowej. Przyjmowanie w ciąży leków przeczyszczających, przeciwwymiotnych, przeciwbólowych czy uspokajających może wpływać na gospodarkę witaminowo- mineralną.

Przyczyną niedoborów witamin i minerałów bywa wiele leków - choćby przeciwbólowe (witamina C, żelazo), antybiotyki (witamina C, biotyna), psychotropowe (witamina B2). Doustne środki antykoncepcyjne mogą zmniejszyć poziom magnezu, cynku, witaminy C i B6. Odchudzający orlistat obniża poziom nienasyconych kwasów tłuszczowych i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

PAP - Nauka w Polsce, Paweł Wernicki

hes/bsz

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024