Nauka dla Społeczeństwa

29.03.2024
PL EN
13.12.2012 aktualizacja 13.12.2012

„Galaktyczne echo z przeszłości” zarejestrowane przez astronomów jako nowa klasa galaktyk

Dzięki obserwacjom za pomocą trzech dużych teleskopów astronomom udało się zidentyfikować nową klasę galaktyk, którą obrazowo nazwano „galaktykami zielonymi fasolkami”. Tak dziwne określenie zawdzięczają swojemu wyglądowi.

Wiele galaktyk posiada w swoich centrach olbrzymie czarne dziury, które powodują świecenie gazu w ich otoczeniu. Jednak w przypadku „galaktyk fasolek” świeci nie tylko obszar wokół czarnej dziury (jądro galaktyki), ale cała galaktyka. Analizy wskazują, że centralna czarna dziura „galaktyk fasolek” jest mniej aktywna niż by wskazywały rozmiar i jasność świecącego obszaru – naukowcy przypuszczają, że czarna dziura była kiedyś znacznie bardziej aktywna, a świecący obszar to echo jej dawnej aktywności.

Do obserwacji wykorzystano trzy teleskopy: Bardzo Duży Teleskop (VLT) – należący do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), Teleskop Gemini South (Obserwatorium Gemini) oraz Teleskop Kanadyjsko-Francusko-Hawajski (CFHT). Pierwsze dwa to teleskopy klasy ośmiu metrów, a trzeci ma 3,6 metra średnicy.

Astronom Mischa Schirmer z Obserwatorium Gemini poszukiwał gromad galaktyk, przeglądając wiele zdjęć kosmosu. Na jednej z fotografii z teleskopu CFHT natrafił na dziwny obiekt, który wyglądał jak galaktyka, ale był zielony, co nie jest typową cechą galaktyk. Aby sprawdzić z czym ma do czynienia, wystąpił o czas obserwacyjny na teleskopie VLT.

Nowy obiekt został oznaczony J224024.1−092748 albo w skrócie J2240. Na niebie widoczny jest w gwiazdozbiorze Wodnika. Jego światło potrzebuje 3,7 miliarda lat na dotarcie do Ziemi.

Po odkryciu obiektu J2240 zespół współpracowników Schirmera przeszukał listę prawie miliarda innych galaktyk i znalazł 16 obiektów o podobnych własnościach, które udało się potwierdzić obserwacjami na Teleskopie Gemini South. Nową klasę galaktyk stanowią obiekty prawdziwie rzadkie.

Nazwę „galaktyk zielonych fasolek” (green bean galaxies) uzyskały dzięki swojemu kolorowi i wyglądowi oraz w odniesieniu do „galaktyk zielonych groszków” (Green Pea galaxies). Te drugie zostały dostrzeżone w 2007 roku przez uczestników społecznościowego projektu naukowego Galaktyczne Zoo.

O wynikach badań poinformowały Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) oraz Obserwatorium Gemini. Rezultaty zostaną opublikowane w czasopiśmie naukowym „The Astrophysical Journal”.

cza/ ula/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024