Prof. Jerzy Duszyński wybrany na stanowisko prezesa PAN (aktl.)

Prof. Duszyński otrzymał w tajnych wyborach 111 głosów, a jego kontrkandydatka, prof. Mirosława Marody z Wydziału Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego - 68 głosów. W sumie oddano 188 głosów, w tym jeden nieważny.

"Myślę, że przede mną bardzo trudny okres, ale jestem absolutnym optymistą. Uważam, że PAN jest bardzo potrzebna w systemie nauki w Polsce. Ale żeby była potrzebna, musi troszkę się zmienić. Musimy znacznie mocniej wejść w programy europejskie, w promowanie doskonałości naukowej, w wyrażanie opinii, które nurtują społeczeństwo. To wszystko będziemy robić dobitnie" - powiedział dziennikarzom tuż po ogłoszeniu wyników nowo wybrany szef PAN.

Pytany o to, jak zmieni się Akademia w ciągu czterech lat jego kadencji, odparł: „Będzie to poważana, potrzebna, rozpoznawana instytucja naukowa, która będzie doceniona nie tyko przez całe środowisko naukowe, (…) ale nawet przez społeczeństwo”.

Duszyńskiemu pogratulowała minister nauki prof. Lena Kolarska-Bobińska. "PAN w obecnym niezmienionym kształcie trwa od kilkudziesięciu lat. Nadszedł obecnie dobry moment do istotnych reform strukturalnych i organizacyjnych. Zwłaszcza, że potencjał instytutów PAN jest ogromny. Pracuje tam prawie 5,5 tys. wybitnych naukowców, a wiele instytutów ma kategorię A lub A+. W Polskiej Akademii Nauk trwa już dyskusja nad oddzieleniem korporacji od instytutów oraz nad połączeniem badań i edukacji. Dojrzewa więc atmosfera do istotnych zmian, a dyskusja nad nową formułą to istotne zadanie nowego prezesa" – dodała minister.

Nowego prezesa PAN wybrano dopiero w drugim czwartkowym głosowaniu. W pierwszym głosowaniu żaden z kandydatów nie uzyskał bezwzględnej większości ważnie oddanych głosów. W związku z tym zarządzono tego samego dnia kolejne głosowanie. Tym razem wygrał prof. Duszyński. Decyzję o wyborze prezesa podjęli członkowie Zgromadzenia Ogólnego PAN. W skład ZO PAN wchodzi grupa maksymalnie 350 członków krajowych PAN. Członkowie ci są wybierani przez Zgromadzenie Ogólne spośród wybitnych uczonych o nieposzlakowanej opinii.

Podczas posiedzenia - już po przeprowadzeniu drugiego głosowania - członkowie ZO PAN poprosili władze Akademii o odniesienie się do opisywanego przez prasę konfliktu w Instytucie Nauk Ekonomicznych PAN. Dyrektor Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN, dr hab. Cezary Wójcik w opublikowanym kilka dni przed wyborami liście otwartym zwracał uwagę na problemy, z jakimi zetknął się w INE PAN, kiedy został dyrektorem.

Chodziło m.in. o wprowadzone przez poprzednie władze jednostki rozwiązania niezgodne z przepisami - m.in. prowadzenie studiów doktoranckich, zatrudnianie pracowników niezgodnie z ustawą czy nieprawidłowości w umowach. Wójcik pisał, że kiedy próbował walczyć z tymi nieprawidłowościami, był piętnowany. Za nieodpowiednią reakcję obwiniał m.in. wiceprezes PAN, kandydatkę na prezes PAN - prof. Mirosławę Marody. Prof. Marody w komunikacie przesłanym PAP napisała: "ze względu na kłamliwe treści zawarte w tzw. +Liście Otwartym+ (...), które naruszają także moje dobra osobiste, zamierzam skierować tę sprawę do Komisji do spraw etyki w nauce". Podczas czwartkowej sesji ZO PAN Marody nie odnosiła się już do tego tematu.

Prof. Jerzy Wilkin, który przewodniczył powołanemu w PAN zespołowi do oceny sytuacji w INE PAN, wyjaśnił podczas czwartkowego spotkania, że rzeczywiście w INE PAN dochodziło - zanim Wójcik został dyrektorem - do nieprawidłowości; próby naprawienia tej sytuacji przez nowego dyrektora doprowadziły do konfliktów w INE PAN (m.in. doszło do szeregu zwolnień dyscyplinarnych), dlatego Rada Naukowa instytutu postanowiła odwołać Wójcika ze stanowiska. Wilkin tłumaczył, że jego zespół - proszony o zajęcie stanowiska w tej sprawie przez Mirosławę Marody, która jako wiceprezes PAN nadzorowała działalność instytutu - poparł decyzję o odwołaniu Wójcika. Wilkin zaznaczył, że Wójcik jest zdolnym naukowcem, "ale nie ma umiejętności kierowania ludźmi, powoduje konflikty”. Decyzję o tym, czy odwołać dyrektora, będzie musiał jednak zatwierdzić już nowy prezes PAN.

"Nowo wybrany prezes powinien podjąć twardą decyzję. Ja nie wykluczyłbym rozwiązania instytutu - taka forma istnieje - i powołania na nowo" - wyraził swoje zdanie kończący kadencję prezes PAN prof. Michał Kleiber. Prof. Duszyński w rozmowie z dziennikarzami przyznał: "Sprawa wymaga głębokiego zastanowienia i rozwiązań". Dodał, że nie wie jeszcze, jaką decyzję podejmie.

Zgodnie z ustawą o PAN z 2010 r., prof. Duszyński formalnie zostanie nowym prezesem Akademii dopiero w momencie powołania go na to stanowisko przez prezes Rady Ministrów. Powołanie następuje na podstawie wyboru Zgromadzenia Ogólnego PAN.

Prof. Jerzy Duszyński (ur. w 1949 r.) jest biochemikiem, pracuje w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN w Warszawie, gdzie pełni obowiązki dziekana Wydziału II Nauk Biologicznych i Rolniczych PAN. W latach 2008-2009 był podsekretarzem stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego w gabinecie Donalda Tuska.

Nowy prezes PAN jest specjalistą w dziedzinie metabolizmu energetycznego i molekularnych podstaw chorób mitochondrialnych i neurodegeneracyjnych.

Prof. Duszyński w swoim programie wyborczym - rozesłanym przed czwartkowymi wyborami do członków PAN - sporo miejsca poświęcił m.in. temu, jak istotne musi być pozyskiwanie przez PAN coraz większych środków unijnych - m.in. w ramach programu Horyzont 2020. Wśród bolączek polskiej nauki wymieniał zaś małą mobilność kadry naukowej.

PAP - Nauka w Polsce

lt/ agt/ mow/