Kto mało wie, nie wie, co czyta

Naukowcy z Educational Testing Service (ETS) Center for Research on Human Capital in Education (USA) oparli się na danych dotyczących 3534 uczniów 37 szkół średnich w Stanach Zjednoczonych. Uczniowie ci ukończyli test, który zmierzył ich wiedzę podstawową na temat ekosystemów. W sekcji dotyczącej słownictwa tematycznego uczniowie musieli zdecydować, które z listy 44 słów są związane z tematem ekosystemów. Natomiast zadaniem sekcji wielokrotnego wyboru było zmierzenie ich faktycznej wiedzy.

Następnie, po przeczytaniu serii tekstów na temat ekosystemów, uczniowie wypełnili 34 testy zaprojektowane w celu zmierzenia, jak dobrze rozumieli to, co przeczytali. Chodziło o zdolność do streszczenia przeczytanych tekstów, rozpoznania opinii i nieprawidłowych informacji oraz zastosowania tego, co przeczytali do szerszego uzasadnienia treści.

Do analizy wyników badacze zastosowali technikę statystyczną zwaną regresją przerywaną. Wyniki ujawniły, że wynik wiedzy podstawowej około 33,5, czyli prawidłowy w około 59 proc., działał jako próg wydajności. Poniżej tego wyniku wiedza ogólna i rozumienie nie były wyraźnie skorelowane; powyżej wyniku progowego zrozumienie uczniów wydawało się wzrastać wraz ze wzrostem ich wiedzy podstawowej. Dodatkowe wyniki wskazały, że wzorca nie można w pełni wyjaśnić poziomem wiedzy uczniów na inny temat - liczyła się ich wiedza na temat ekosystemów.

Zdolność uczniów do identyfikowania określonych słów kluczowych pozwalała w dużym stopniu przewidzieć, czy osiągną oni wyniki powyżej czy poniżej progu. Oznacza to, że prawidłowa identyfikacja ekosystemów, siedlisk i gatunków była silniej powiązana ze zrozumieniem uczniów niż identyfikacja bioremediacji, gęstości i fauny.

Jednym z wniosków, jakie wyciągnęli autorzy badań jest to, że uczniowie mogą mieć trudności z zrozumieniem niektórych tematów, jeśli nie mają niezbędnej wiedzy.

„Wiedza podstawowa odgrywa kluczową rolę w czytaniu ze zrozumieniem przez uczniów - nasze ustalenia pokazują, że jeśli uczniowie nie mają wystarczającej wiedzy związanej z zagadnieniem, prawdopodobnie będą mieli problemy ze zrozumieniem tekstu – powiedziała główna badaczka Tenaha O`Reilly z Educational Testing Service (ETS) Center for Research on Human Capital in Education. - Odkryliśmy również, że można szybko zmierzyć wiedzę uczniów, stosując techniki przetwarzania języka naturalnego. Jeśli uczeń uzyska wynik poniżej progu wiedzy, prawdopodobnie będzie miał problem ze zrozumieniem tekstu".

Wcześniejsze badania wykazały, że studenci, którzy nie mają wystarczających umiejętności czytania, w tym dekodowania i słownictwa, wypadają gorzej w porównaniu do swoich rówieśników. Jednak badania przeprowadzone przez współpracowników O’Reilly z ETS, Zuowei Wanga i Johna Sabatiniego, sugerują, że próg wiedzy może być również istotnym elementem czytania ze zrozumieniem.

Naukowcy planują zbadanie, czy podobny rodzaj progu wiedzy pojawia się w innych obszarach tematycznych i domenach; zauważają, że ważne będzie rozszerzenie badań na różnorodne środki i populacje.

„Jeśli potrafimy ustalić, czy dany uczeń nie ma wystarczającej wiedzy, aby zrozumieć tekst, nauczyciele mogą dostarczyć materiały pomocnicze - na przykład mapy wiedzy - aby uczniowie mieli kontekst dla tekstów, które zamierzają przeczytać” – podsumowuje O’Reilly.(PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ agt/