W środę poznamy 10 uczelni badawczych - zwycięzców konkursu resortu nauki

Wyniki pierwszego konkursu w programie "Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza" (IDUB) ogłoszone zostaną w środę w Warszawie - poinformowało Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Wyłonienie grupy uczelni badawczych przewidziane jest w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Konstytucja dla Nauki, Ustawa 2.0). Celem konkursu jest wyłonienie oraz wsparcie uczelni, które będą dążyć do osiągnięcia statusu uniwersytetu badawczego, a także będą w stanie skutecznie konkurować z najlepszymi ośrodkami akademickimi w Europie i na świecie.

Spośród 20 najlepszych uczelni w Polsce uprawnionych do startu w konkursie wyłonionych zostanie dziesięć, które w latach 2020–2026 będą otrzymywać subwencję zwiększoną o 10 proc. "To właśnie one powinny podjąć najszybszą konkurencję z najlepszymi uczelniami europejskimi i zacząć piąć się w rankingach" - powiedział we wrześniu w rozmowie z PAP minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin.

Pozostałe uczelnie, które wzięły udział w konkursie, także otrzymają wsparcie finansowe – subwencję zwiększoną o 2 proc. subwencji uzyskanej w 2019 roku. "Dzięki temu będą mogły po 6 latach startować z powodzeniem w następnym konkursie" - mówił Gowin w styczniu, zapowiadając ogłoszenie konkursu IDUB.

Do udziału w pierwszym konkursie "Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza" (IDUB) zakwalifikowano 20 najlepszych uczelni w kraju. Wszystkie one musiały spełniać rygorystyczne warunki: prowadzić badania w co najmniej 6 dyscyplinach i mieć ocenę A lub A+ w co najmniej połowie z tych dyscyplin. Nie mogły posiadać kategorii B lub C. Żaden z kierunków studiów prowadzonych przez uczelnię nie mógł mieć negatywnej oceny Polskiej Komisji Akredytacyjnej.

Do udziału w konkursie zakwalifikowały się: Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Gdański Uniwersytet Medyczny, politechniki: Gdańska, Łódzka, Śląska, Warszawska i Wrocławska; uniwersytety: Gdański, UAM w Poznaniu, Jagielloński, Łódzki, Śląski, Warszawski, Wrocławski, UMK w Toruniu, Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, Pedagogiczny we Wrocławiu, a także uniwersytety medyczne: w Białymstoku, w Łodzi i UM im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.

Uczelnie oceniał międzynarodowy zespół 15 ekspertów związanych z sektorem nauki i szkolnictwa wyższego. Są to m.in. osoby, które pełniły funkcję rektorów, prezydentów lub prorektorów czołowych uczelni europejskich, m.in. Uniwersytetu w Getyndze, Uniwersytetu w Amsterdamie, Uniwersytetu w Aarhus, Uniwersytetu w Manchesterze czy Uniwersytetu w Southampton. Członkami zespołu byli również naukowcy uznani w międzynarodowym środowisku naukowym. Dobór ekspertów został dokonany w taki sposób, aby zapewnić udział w zespole reprezentantów każdej dziedziny nauki. Przewodniczący zespołu, prof. Lauritz Holm-Nielsen, był współautorem raportu Poland’s Higher Education and Science System przygotowanego w 2017 r. w ramach programu Komisji Europejskiej Horizon 2020 Policy Support Facility.

Jednym z najważniejszych kryteriów podczas oceny wniosków w konkursie były plany rozwoju uczelni i zaproponowane działania, które pozwolą podnieść poziom badań naukowych i jakość kształcenia studentów i doktorantów. Docelowo mają się one przyczynić do wzrostu międzynarodowego znaczenia placówki.

"Podniesienie pozycji naszych uczelni w rankingach to nie powinien być jednak cel sam w sobie. To powinien być skutek uboczny podnoszenia jakości badań naukowych, bo to one w rankingach są brane pod uwagę" - podkreślał Gowin w rozmowie z PAP.

Startujące w konkursie uczelnie miały też wskazać priorytetowe obszary badawcze, w obrębie których zintensyfikują działalność naukową.

Wszystkie szkoły wyższe uprawnione do udziału w pierwszym konkursie programu IDUB otrzymały w 2018 r. dodatkowe środki finansowe, od 700 tys. do 1 mln zł, na wsparcie podczas przygotowania wniosków, przeprowadzenie odpowiednich badań naukowych i analiz.

Realizacja przedstawionego planu działań również będzie oceniana - najpierw w 2023 r., później – w 2026 roku. Po tym czasie uczelnie będą miały możliwość przedłużenia finansowania na kolejne lata (2027-2032). Jednak nie wszystkie. Co najmniej dwie szkoły wyższe, które uzyskają negatywny wynik lub znajdą się na najniższych miejscach listy rankingowej po ewaluacji, nie otrzymają dalszego finansowania.

Zwolnione w ten sposób miejsca będą mogły zająć uczelnie lub federacje, które wygrają kolejny konkurs w ramach programu „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza”. Odbędzie się on w 2026 roku i skierowany będzie do tych ośrodków akademickich, które nie były finansowane w ramach pierwszego konkursu.

Jeszcze w marcu minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin przypomniał, że kolejne próby wyłonienia nowego typu uczelni w Polsce - tzw. uczelni badawczych - podejmowały kolejne rządy już od wielu kadencji. Zauważył również, że najlepsze uczelnie na świecie mają wyraźnie odmienny kształt od polskich uczelni. Dodał, że celem uczelni badawczych jest kształcenie i formacja elit państwowych, gospodarczych, administracji państwowej. 

PAP - Nauka w Polsce

zan/ ekr/