Nauka dla Społeczeństwa

28.03.2024
PL EN
06.02.2020 aktualizacja 06.02.2020

Prosto i ciekawie o karach i prawie

Na zdjęciu dr Mikołaj Małecki. Fot. archiwum prywatne Na zdjęciu dr Mikołaj Małecki. Fot. archiwum prywatne

Prawo to jego pasja i niekończące się źródło intrygujących wystąpień, które nie mają nic wspólnego z nudnym studiowaniem kodeksów.

Kiedy pyta, czy po 10 latach należy karać dziewczynę za posiadanie marihuany i amfetaminy na studiach albo gdy tłumaczy, dlaczego nie wolno mówić prawdy, a nawet zdradza, ile można ukraść żeby nie zostać przestępcą - trudno ocenić, czy autor bloga "Dogmaty karnisty"  jest showmanem, youtuberem czy może... nauczycielem akademickim ze stypendium za "wybitność". Jedno jest pewne: prawo to jego pasja i niekończące się źródło intrygujących wystąpień, które nie mają nic wspólnego z nudnym studiowaniem kodeksów.

Dr Mikołaj Małecki z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego jest finalistą w kategorii Naukowiec konkursu Popularyzator Nauki, organizowanego przez serwis PAP - Nauka w Polsce oraz Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

"Ewa posiadała w czasie studiów amfetaminę i marihuanę. Po 10 latach czyn wyszedł na jaw. Czy jest sens ją karać, czy nie?" - to jedno z wielu pytań, jakie dr Małecki stawia w swoich "Dogmatach" na fb, wywołując pasjonujące dyskusję. Głosujący nie mają wątpliwości. 90 proc. jest "na nie". "Ale to nie takie proste" - analizuje popularyzator prawa. Dlaczego? - na to pytanie odpowiada w artykule popularyzatorskim.

Na blogu dr Małecki prowokuje: "Ile można ukraść, żeby nie zostać przestępcą?" I tłumaczy: "Kradzież mienia o wartości nie przekraczającej 500 zł jest w obecnie stanie prawnym tylko wykroczeniem. Sytuacja ta może ulec zmianie. 400 zł – tyle będzie można ukraść, nie narażając się na odpowiedzialność za przestępstwo, po wejściu w życie propozycji Ministerstwa Sprawiedliwości". Rusza kolejna dyskusja.

Na jego kanale YouTube "Pole karne" można m.in. dowiedzieć się, czy karalne jest udawanie... profesora. Filmiki - jak to filmiki na You Tube - utrzymane są w lekkim tonie, słuchając ich trudno się w kilku miejscach nie roześmiać. Zupełnie jak podczas pogawędki z kumplem. Wielu słuchaczy bez wahania podejmuje rozmowę w komentarzach, choć z prawem nie mają nic wspólnego. Zupełnie nie czuć dystansu, jaki być może dzieli laików od nauczyciela akademickiego, prawnika, który przebrnął przez wiele opasłych tomów literatury prawniczej, zdobył doświadczenie, a Ministerstwo Nauki przyznało mu prestiżowe stypendium dla wybitnych młodych badaczy. Z całą pewnością dr Małecki takiego dystansu nie buduje. Przeciwnie, jako prezes Krakowskiego Instytutu Prawa Karnego od 2015 r. koordynuje wiele przedsięwzięć popularyzujących prawo, łącznie z takimi, których odbiorcami są dzieci. I nie ma problemu z odegraniem roli Pinokia w inscenizacji procesu sądowego drewnianej kukiełki.

Choć dzieci bywają filozofami, nie do nich kierowane są wykłady na kanale TEDx. Wystąpienie dra Małeckiego może zaintrygować wymagającą, dorosłą publiczność. Dotyczy bowiem sytuacji, w których prawo zabrania... mówienia prawdy! Czy istnieją sytuacje, kiedy nie wolno mówić prawdy, ba - nie jest on żadną wartością? Ależ tak - i właśnie je omawia krakowski popularyzator. Zdradzimy jedną: przestępca pyta nas, gdzie jest człowiek, którego zamierza zabić. A my wiemy. I co? Powiemy?

Swoją stronę na Facebooku i portalu "Dogmaty Karnisty" badacz tworzy "dla wszystkich, którzy są ciekawi świata i tego, w jaki sposób prawo karne wpływa na funkcjonowanie społeczeństwa. Na portalu Dogmaty Karnisty opublikował kilkaset artykułów, a na stronie Facebookowej tysiące krótszych i dłuższych wpisów.

Przyznaje, że jako popularyzator nie ma łatwej "działki". "Popularyzacja prawa, z uwagi na jego hermetyczność, wymaga szczególnych zabiegów, aby zainteresować czytelnika. Dlatego łączę różnorodne formy komunikacji, przygotowując infografiki, tabele, a nawet memy czy `pytania z Milionerów`, nawiązujące do popularnego programu telewizyjnego" - mówi.

Dogmaty Karnisty na Facebooku obserwuje ponad 22 tys. osób, a liczba wyświetleń treści w 2019 r. przekroczyła 3 mln. (wg wyliczeń Facebooka). "Cieszę się, że społeczność Dogmatów toczy wielowątkowe dyskusje merytoryczne pod proponowanymi przeze mnie tematami" - komentuje dr Małecki.

"Uczciwa popularyzacja nauki powinna opierać się na rzetelnych badaniach i standardach warsztatu naukowego" - uważa dr Małecki. Wierzy, że takim zaufaniem obdarzyli go członkowie społeczności Dogmaty Karnisty. Podkreśla, że prowadzą oni wymianę poglądów i doświadczeń niezależnie od tego, czy interesują się ochroną środowiska, prawem, sztuką, działają społecznie - czy po prostu zależy im na dobrym stosowaniu prawa w Polsce. "Dogmaty Karnisty uważam więc za najważniejsze osiągnięcie w moim popularyzatorskim dorobku" - podkreśla.

Kandydat jest nauczycielem akademickim w Katedrze Prawa Karnego na Uniwersytecie Jagiellońskim. Popularyzuje prawo na uczelni. Spotyka się z licealistami w ramach dni otwartych Wydziału lub specjalnie zaplanowanych odwiedzin na Uniwersytecie. Uczniowie wychodzą z nich bogatsi o wiedzę "po co prawnikowi toga", zainspirowani dyskusjami o "prawie karnym w Raju", a niektórzy znają nawet "tajemnice sali sądowej".

Dr Małecki prowadzi zajęcia i koła online w ramach Małopolskiej Chmury Edukacyjnej, organizuje też warsztaty weekendowe i wakacyjne dla uczniów ze szkół małopolski. Uczy młodzież rozwiązywania konfliktów metodami prawnymi.

Brał udział w festiwalach, targach książki i przedsięwzięciach popularyzujących prawo karne, organizowanych m.in. przez Copernicus Center, a jego wykład o "przypadkowych przestępstwach" ukazał się na platformie Copernicus College – pierwszym polskim e-uniwersytecie.

Od 2017 jest redaktorem naczelnym założonego przez siebie portalu Karne24.com. Internetowe czasopismo jest dla niego "połączeniem dziennikarstwa prawniczego, działalności eksperckiej i akademickiej oraz popularyzacji nauki". Red. Małecki nie konkuruje, a współpracuje z innymi mediami, wyjaśniając skomplikowane zagadnienia prawne, pisząc felietony i udzielając wywiadów, w których prostym i plastycznym językiem objaśnia, w jaki sposób należy interpretować i stosować prawo karne – np. o tym, czy dawanie "lajka" może być przestępstwem.

Pierwszy artykuł na blogu Dogmaty Karnisty ukazał się 1 maja 2012 roku. Kiedy dr Małecki stawiał swoje pierwsze kroki jako bloger, prowadziłem też działalność popularyzującą w ramach kół naukowych, jako doktorant na WPiA UJ oraz doktorant z filozofii na UPJPII w Krakowie. W 2015 r. Krakowskiego Instytutu Prawa Karnego. W 2018 r. nagrał pilotażowe odcinki video na swój kanał "Pole Karne", a od 2019 r. na Instagramie rozwija vlog "Karne w Krakowie".

PAP - Nauka w Polsce, Karolina Duszczyk

kol/ zan/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024