Nauka dla Społeczeństwa

29.03.2024
PL EN
09.03.2020 aktualizacja 09.03.2020

Powstał atlas wszystkich białek mózgu

Źródło: Fotolia Źródło: Fotolia

Międzynarodowy zespół naukowców opublikował zestawienie wszystkich białek obecnych w mózgu. Dostępna bezpłatnie baza danych to bezprecedensowe narzędzie w badaniach nad tym najbardziej skomplikowanym narządem, jego chorobami i nad nowymi terapiami.

Mózg to najbardziej złożony organ, zarówno pod względem budowy, jak i funkcji - przypominają naukowcy z Instytutu Karolinska, współautorzy nowej pracy opublikowanej na łamach prestiżowego „Science”.

Badacze przewodzili międzynarodowej grupie specjalistów przy tworzeniu Brain Atlas - bazy z informacjami o białkach produkowanych w różnych częściach mózgu. Została ona dołączona do systemu Human Protein Atlas (atlas ludzkich białek), prowadzonego przez Science for Life Laboratory w Szwecji.

Brain Atlas powstał na podstawie analiz 1900 próbek z 27 różnych rejonów mózgu. Informacje o narządzie ludzkim naukowcy zestawili z danymi nt. świń i myszy.

„Główny plan budowy mózgu jest podobny u różnych zwierząt, ale nowa mapa pokazuje także różnice między ludźmi, świniami i myszami” - mówi kierujący programem prof. Mathias Uhlén z Instytutu Karolinska.

Pod względem białek najbardziej wyróżnia się region zwany móżdżkiem. Badacze odkryli wiele białek, których w rejonie tym było więcej. Niektóre z nich powiązano już z zaburzeniami psychiatrycznymi, co tylko stanowi potwierdzenie dla roli móżdżku w przetwarzaniu emocji.

„Innym ciekawym odkryciem jest to, że różne komórki mózgu mają wyspecjalizowane białka - podobne do białek obecnych w innych organach ciała. Na przykład astrocyty - komórki, które oczyszczają pozakomórkowe środowisko mózgu, mają wiele takich samych białek transportowych i metabolicznych enzymów, jak komórki wątroby filtrujące krew” - mówi główna autorka publikacji dr Evelina Sjöstedt.

Badanie neuroprzekaźników odpowiedzialnych za komunikację między neuronami wskazuje tymczasem na wyraźne różnice między gatunkami. Oznacza to daleko idące konsekwencje.

„Różne molekularne składniki systemu neuroprzekaźników, szczególnie receptory reagujące na neuroprzekaźniki i neuropeptydy, różnią się u ludzi i myszy. Oznacza to, że z ostrożnością powinno się wybierać zwierzęta, wykorzystywane jako model psychicznych i neurologicznych chorób” - podkreśla współautor atlasu, dr Jan Mulder.

W przypadku wybranych białek Brain Atlas zawiera mikroskopowe zdjęcia, które pokazują rozkład tych białek w próbkach mózgu ludzkiego. Dostępne są także szczegółowe mapy występowania niektórych białek w mózgu myszy.

Warto wspomnieć, że Human Protein Atlas, którego Brain Atlas jest częścią, tworzony jest od 2003 roku. Celem naukowców jest opracowanie bazy ze wszystkimi białkami w komórkach, tkankach i narządach człowieka, czyli poznanie tzw. proteomu. Wszystkie dane są bezpłatnie dostępne dla osób pracujących naukowo i komercyjnie.

Więcej informacji na stronie:

https://science.sciencemag.org/cgi/doi/10.1126/science.aay5947

https://www.proteinatlas.org/humanproteome/brain (PAP)

mat/ zan/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024