Archeolog pradziejowy Romuald Schild laureatem Nagrody FNP

Fundacja nagrodziła prof. Romualda Schilda za wskazanie klimatycznych i środowiskowych uwarunkowań procesów społeczno-kulturowych w epoce kamienia na obszarach Afryki Północnej i Niżu Europejskiego.

Nagrodzonych odkryć dokonano przede wszystkim w ramach Zjednoczonej Ekspedycji Prehistorycznej (Combined Prehistoric Expedition). Od 1962 roku związani z nią naukowcy prowadzili prace wykopaliskowe w krajach północno-wschodniej Afryki - Egipcie, Sudanie i Etiopii. Wśród szefów tej największej i najdłużej bez przerwy działającej na świecie ekspedycji prahistorycznej w Afryce był też prof. Romuald Schild, zajmując stanowisko jej wicedyrektora w latach 1970-1999 i dyrektora w latach 1999-2007.

Wraz z badaczami ekspedycji ustalił jak zmiany klimatu, środowiska wpłynęły na systemy społeczne na terenie północno-wschodniej Afryki. Badania wykazały, że dużo wilgotniejszy niż obecnie klimat panujący przed tysiącami lat na egipskiej Pustyni Zachodniej spowodował, że ok. 11,5 tys. lat temu osiedlili się na niej pasterze z późnej epoki kamienia, po raz pierwszy od 50 tys. lat. Przed prawie 9 tys. lat wstecz w pobliżu pustynnego sezonowego jeziora Nabta Playa założyli oni neolityczne Centrum Ceremonialne, będące miejscem kultowym składania ofiar. Przed około 6 tys. lat, gdy sawanna stała się zbyt sucha dla człowieka, prahistoryczni pasterze, skupieni dotąd w małych osadach, wyruszyli w poszukiwaniu sprzyjających do życia warunków i weszli do doliny Nilu, przynosząc ze sobą wierzenia istotne w religii Starożytnego Egiptu.

Na podstawie badań Zjednoczonej Ekspedycji Prehistorycznej i badań prof. Schilda powstało wiele publikacji naukowych i ponad 20 książek. Do kanonu literatury archeologicznej od wielu lat należą trzy z nich. To: Prehistoria Doliny Nilu (Academic Press, 1976 r.), Prehistoria Sahary Wschodniej (Academic Press, 1980 r.) oraz Osadnictwo holoceńskie w Saharze Egipskiej, tom 1: archeologia Nabta Playa (Kluwer Academic/Plenum Publishers, 2001 r.). Książki te stanowią jedne z najczęściej cytowanych dzieł z tej dziedziny.

Prof. Schild zyskał uznanie międzynarodowej społeczności naukowej również dzięki swojej naukowej wszechstronności i doświadczeniu w terenie. Jego szerokie instrumentarium badawcze było pionierskie, jak na tamte czasy. Zastosował np. nowatorską tzw. analizę dynamiczną zespołów kamiennych. Wykorzystywał też metody datowania radiowęglowego i luminescencyjnego. Skupiał się na zupełnie pomijanych wówczas zagadnieniach ewolucji klimatu oraz geoarcheologii.

Zawsze kierował pracami dużych, często kilkudziesięcioosobowych grup badawczych skupiających uczonych wielu dyscyplin. Utorował tym samym drogę innym uczonym, prowadzącym prace w rejonie północno-wschodniej Afryki.

Prowadził też badania na ważnych w Polsce stanowiskach paleolitycznych m.in. w we wsi Całowanie niedaleko Warszawy, na kilkudziesięciu stanowiskach w Rydnie, k. Skarżyska Kamiennej oraz w Wilczycach niedaleko Sandomierza. W Polsce badał głównie wydobywanie i dystrybucję czerwonej ochry oraz górnictwo krzemienia w epoce kamienia.

Romuald Schild jest absolwentem Uniwersytetu Warszawskiego. Stopień doktora uzyskał w 1962 r. w Instytucie Historii Kultury Materialnej PAN w Warszawie. Obecnie jest to Instytut Archeologii i Etnologii - od 1990 do 2007 roku profesor był jego dyrektorem. Jest członkiem Komitetu Nauk Pra- i Protohistorycznych PAN oraz członkiem czynnym Wydziału Historyczno-Filozoficznego Polskiej Akademii Umiejętności. Był pierwszym Polakiem działającym w Narodowej Akademii Nauk Stanów Zjednoczonych. Jest też członkiem honorowym Society of Antiquaries of London i doktorem honoris causa Instytutu Historii Kultury Materialnej Rosyjskiej Akademii Nauk. Pełni również honorową funkcję prezesa Society for Later Prehistory of Northeastern Africa. W roku 2005 roku otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski za osiągnięcia naukowe.

Obecna liczba cytowań prof. Schilda (wg Google Scholar) wynosi 4913, a wskaźnik Hirscha 35, co jest rekordem wśród polskich archeologów. W jego dorobku znajduje się niemal 300 prac i 25 książek, których był współautorem lub redaktorem i współautorem.

PAP - Nauka w Polsce

kol/ ekr/