wPolityce: Komitet Etyki w Nauce PAN krytykuje pakiet wolnościowy

Komitet Etyki w Nauce PAN wydał 7 stycznia opinię w sprawie projektu nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (tzw. pakiet wolności akademickiej lub pakiet wolnościowy).

W czwartek wPolityce.pl podało, że zdanie odrębne do stanowiska komitetu złożył bioetyk dr hab. n. med. Marek Czarkowski, ale komitet nie dołączył jego zdania do swojej opinii.

Komitet napisał, że proponowana zmiana ustawy nie identyfikuje problemu wolności wyrażania przekonań światopoglądowych, religijnych lub filozoficznych, ale go tworzy.

"Opiera się na nieodróżnianiu obowiązujących badaczki i badaczy metodologicznych wymogów nauki od obywatelskiej wolności wyrażania swoich poglądów. Stwarza okazję do nadużyć w postaci legitymizowania jako przedmiotu sporu naukowego poglądów pozanaukowych, nienaukowych lub antynaukowych. Tym samym wdrożenie tej nowelizacji przyczyni się do obniżenia jakości badań naukowych i kultury życia publicznego w Polsce" – czytamy w dokumencie.

Jak podaje wPolityce.pl, dr hab. n. med. Marek Czarkowski podkreśla, że stanowisko KEN traktuje "jako próbę przeciwstawienia się prawu uczonych do głoszenia nie tyle przekonań światopoglądowych, religijnych czy filozoficznych co w pełni uzasadnionych naukowo poglądów, które będzie się przedstawiać jako przekonania światopoglądowe, religijne czy filozoficzne i dzięki tej stygmatyzacji usuwać z forum dyskursu naukowego".

"Swoboda wymiany poglądów naukowych jest podstawowym warunkiem postępu w nauce. Jakiekolwiek ograniczanie tej dyskusji oparte na niejasnych kryteriach jest szkodliwe społecznie" – podkreślił Czarkowski.

Prezydium Komitetu Etyki w Nauce PAN, poproszone o komentarz przez PAP w kwestii niepublikowania zdanie odrębnego, napisało, że jest ciałem kolegialnym i zgodnie ze swoim regulaminem podejmuje uchwały w głosowaniu jawnym, zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy liczby członków. Dodano, że regulamin nie przewiduje publikowania zdań odrębnych.

"Każdy z członków i członkiń Komitetu ma prawo głosu na posiedzeniu, wyrażając swoje zdanie i/lub przekonując do niego pozostałych. Każdy z członków i członkiń Komitetu ma też prawo do publicznego zabierania głosu w sprawach, które porusza Komitet" – napisano w informacji przesłanej PAP.

Prezydium Komitetu informuje, że w przypadku uchwały "Stanowisko Komitetu Etyki w Nauce PAN w sprawie projektu z dn. 9 grudnia 2020 r. o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce ("pakiecie wolności akademickiej")" na 22 członków i członkiń komitetu w głosowaniu wzięło udział 19 osób, 18 głosów było za, 1 głos był przeciw.

Pakiet przewiduje m.in. obowiązek poinformowania nauczyciela akademickiego o poleceniu rozpoczęcia prowadzenia postępowania wyjaśniającego dotyczącego jego osoby. Nauczyciele mają uzyskać możliwość skierowania zażalenia do komisji dyscyplinarnej przy ministrze, jeśli postępowanie dotyczy wyrażania przekonań religijnych, światopoglądowych lub filozoficznych.

Założeniem dokumentu jest też umorzenie wszystkich wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowych przepisów postępowań wyjaśniających i postępowań dyscyplinarnych, które dotyczą wyrażania przez nauczycieli akademickich przekonań religijnych, światopoglądowych lub filozoficznych.

Krytycznie na temat projektu odniosła się wcześniej również Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP). W styczniu opublikowała stanowisko zespołu, który go ocenił. Uznano m.in., że proponowana regulacja narusza wolności akademickie i autonomię uczelni.

Z informacji przekazanych PAP w ubiegłym tygodniu przez rzeczniczkę resortu edukacji i nauki Annę Ostrowską wynika, że minister Przemysław Czarnek pismem z 9 grudnia 2020 r. ub. r. przekazał przewodniczącemu Zespołu do spraw Programowania Prac Rządu Panu Ministrowi Łukaszowi Schreiberowi zgłoszenie do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów ten projekt nowelizacji z prośbą o jego wprowadzenie do wykazu.

"Należy zaznaczyć, iż wprowadzenie do wykazu prac legislacyjnych jest warunkiem niezbędnym do skierowania projektu ustawy do uzgodnień międzyresortowych, konsultacji i opiniowania. Aktualnie sprawa jest procedowana w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów" – dodała.

W czwartek projekt nadal nie figuruje w liście projektów Rządowego Centrum Legislacji.(PAP)

Autor: Szymon Zdziebłowski

szz/ joz/