Nauka dla Społeczeństwa

28.03.2024
PL EN
06.03.2021 aktualizacja 06.03.2021

Najefektywniej uczymy się wtedy, gdy sami chcemy

Fot. Fotolia Fot. Fotolia

Podczas dobrowolnej nauki i chęci zapamiętywania nowych informacji w hipokampie występuje wzmożona aktywność fal theta, odpowiedzialnych m.in. za lepsze zapamiętywanie nowych wiadomości - odkryli naukowcy z Niemiec i Hiszpanii.

Proces dobrowolnego uczenia się jest cały czas obiektem zainteresowań różnych badaczy z dziedziny edukacji, psychologii czy neuronauki. Na przestrzeni lat udało się dowieść, że gdy uczymy się z własnej woli, występuje modulacja uwagi, motywacji i kontroli poznawczej, która sprawia, że proces ten jest znacznie bardziej skuteczny. Zespół naukowców z Niemiec i Hiszpanii odkrył jak proces ten - poznany do tej pory od strony fizjologicznej jedynie w mózgach myszy - działa również u ludzi.

Badacze zbadali aktywność fal mózgowych dzięki eksperymentowi przeprowadzonemu na pacjentach z padaczką. Uczestnicy za pomocą wirtualnej rzeczywistości, poruszali się po kwadratowym torze, a ich zadaniem było przypomnienie sobie obiektów prezentowanych w różnych miejscach na drodze. Sposób poruszania się po torze zależał albo od osoby badanej - kiedy to badani mogli sami decydować o kierunku, w którym się udadzą i jaki obraz w danej chwili obejrzą, lub też był z góry ustalony przez badacza. W tym drugim przypadku badani nie mogli wybrać kierunku trasy, a co za tym idzie obrazu, któremu w danej chwili chcieliby się przyjrzeć - nie mieli żadnej kontroli nad sposobem zapamiętywania rozproszonych obiektów w środowisku wirtualnym.

Na koniec eksperymentu naukowcy przyjrzeli się aktywności elektrofizjologicznej hipokampu - części mózgu odpowiedzialnej za pamięć - podczas rozpoznawania przez badanych obiektów, które oglądali w trakcie badania. Dzięki temu byli w stanie zweryfikować znaczenie aktywnego uczenia się u każdego z uczestników.

Autorzy badania zauważyli, że u badanych, którzy mieli możliwość dowolnego sposobu przemieszczania się i decydowania o tym, jakiemu obrazowi mogli się przyjrzeć, w hipokampie wystąpił wzrost emisji tzw. fal elektromagnetycznych theta. Podczas ich wydzielania mózg kontroluje proces uczenia się, a same fale theta sprzyjają utrwalaniu i odzyskiwaniu informacji - podobnie jak miało to miejsce w przypadku poprzednich badań przeprowadzonych na gryzoniach. Dzięki temu uczenie się i pamięć były bardziej wydajne.

Dr Daniel Pacheco z Uniwersytetu Pompeu Fabra w Hiszpanii i główny autor badania, zaobserwował również specyficzną aktywność w mózgach osób, które miały dowolność w poruszaniu się: “zauważyliśmy też dwa zjawiska, oddzielone od siebie milisekundami. Jedno z nich odpowiadało kodowaniu informacji, a drugie przywoływaniu wcześniej zapisanych informacji - nastąpiła reaktywacja pamięci" - wyjaśnia.

Badacze są zgodni, że ich odkrycie może mieć duże znaczenie dla edukacji, ponieważ dostarcza dowodów na to, że elementy takie jak motywacja, kontrola poznawcza i zdolność do samodzielnego decydowania są kluczem do efektywnego uczenia się.

“Fakt, że samozaparcie i chęć do pozyskiwania wiedzy jest kluczem do jej poszerzania oraz do lepszego zapamiętywania nowych informacji, pozwala nam stwierdzić, że nie uzyskamy zadowalających efektów w nauce, jeśli będziemy przymuszać ludzi i uczniów do jej zdobywania” - podsumowuje Paul FMJ Verschure, profesor Katalońskiego Instytutu Badań i Studiów Zaawansowanych (ICREA) w Hiszpanii, współautor badania.

Link do badania: https://www.pnas.org/lookup/doi/10.1073/pnas.2021238118 (PAP)

autorka: Agnieszka Niewińska-Lewicka

anl/ ekr/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024