Fizyk prof. Wojciech Żurek doktorem honoris causa krakowskiej AGH

Uczelnia przyznała naukowcowi to wyróżnienie za osiągnięcia badawcze, w tym m.in. za wprowadzenie do nauki nowego rodzaju symetrii kwantowej, opartej na wpływie środowiska na obiekt kwantowy; współautorstwo teorii kwantowego darwinizmu.

Prof. Wojciech Żurek specjalizuje się w zakresie fizyki kwantowej i statystycznej oraz astrofizyki. Na co dzień pracuje w Los Alamos National Laboratory w stanie Nowy Meksyk.

„To postać znana i niezwykle ceniona na całym świecie” – mówił podczas piątkowej uroczystości rektor AGH prof. Jerzy Lis. „Takie hasła jak dekoherencja kwantowa czy zakaz klonowania kubitów fizykom na całym świecie kojarzą się z nazwiskiem naszego absolwenta i przyjaciela prof. Wojciecha Żurka” – zaznaczył.

Jak zwrócił uwagę, AGH rzadko nadaje tytuły honorowe, i otrzymują je wyjątkowe osoby. Wśród dotychczasowych kilku wyróżnionych przez AGH naukowców, zajmujących się chemią i fizyką, są dwaj laureaci nagrody Nobla – sir Harald Kroto, odkrywca fulerenów oraz Dan Shechtman, odkrywca kwazikryształów.

„Prof. Wojciech Żurek jest najwybitniejszym absolwentem fizyki Akademii Górniczo-Hutniczej, którego dokonania naukowe oraz zasługi dla środowiska akademickiego wykraczają daleko poza nasze i tak już wyśrubowane standardy” – powiedział rektor.

Laudację wygłosił prof. Janusz Adamowski. Przypomniał biografię i osiągnięcia prof. Żurka. Podkreślił m.in., że wyróżniony utrzymuje stałe kontakty ze swoją alma mater oraz z polską nauką. Laudator mówił, że badania wybitnego fizyka „w sposób istotny zmieniły nasze poglądy na naturę wszechświata, a w szczególności wyjaśniły, jak kwantowy charakter mikroświata prowadzi do klasycznych własności otaczającego nas makroświata”.

„Prof. Wojciech Żurek jest światowej sławy autorytetem w zakresie fizyki kwantowej, jest twórcą teorii naukowych tłumaczących najbardziej fundamentalne własności wszechświata. Jego badania posiadają również ważne aspekty praktyczne, m.in. w nauce o materiałach oraz budowie komputera kwantowego. Laureat wywarł ogromny wkład na rozwój światowej nauki, a zatem na rozwój naszej cywilizacji” – powiedział prof. Adamowski.

„Ze wzruszeniem i wielką dumą przyjmuję doktorat honoris causa od mojej alma mater” – podkreślił prof. Wojciech Żurek. W swoim przemówieniu wspominał lata studiów w murach AGH zaznaczając, że zawdzięcza jej wykształcenie. Wspominał także, że to właśnie tutaj poznał swoją żonę. Naukowiec, który doczekał się już wnuków, dziękował swojej rodzinie za obecność na uroczystości. „I Max i Nysia próbowali przylecieć. Nysi udało się z Nowego Meksyku. Max musiał zawrócić w połowie drogi” – opisywał. Wspominał także swoich profesorów.

„Kampus AGH zmienił się, ale dalej czuję się tutaj jak w domu. Jest dużo nowych budynków, ale charakter tego miejsca pozostał ten sam. Kraków stał się niespodziewanie piękny. Zawsze był szacowny i miał urok, ale ta uroda była ukryta. Teraz ją widać” – powiedział prof. Żurek dodając, że bardzo lubi przyjeżdżać do Krakowa.

Wygłosił także wykład naukowy, w którym mówił m.in. o defektach topologicznych.

Pod koniec uroczystości odczytano list gratulacyjny, który naukowcowi przysłał minister edukacji, nauki i szkolnictwa wyższego Przemysław Czarnek.

Wojciech Żurek urodził się w 1951 r. w Bielsku-Białej. W 1974 r. ukończył studia magisterskie na kierunku „Techniczna fizyka jądrowa”, prowadzonym przez Międzyresortowy Instytut Fizyki i Techniki Jądrowej na Wydziale Elektrotechniki Górniczej i Hutniczej AGH. Doktorat obronił w 1979 r. na Wydziale Fizyki w University of Texas w Austin, gdzie pozostał do 1981 r. na stażu u prof. Johna Archibalda Wheelera.

W 1981 r. – jak czytamy w jego biogramie – dołączył do grupy astrofizyki teoretycznej prof. Kipa Stephena Thorne’a w California Institute of Technology - gdzie otrzymał stypendium im. Richarda C. Tolmana. Od 1984 r. jest związany jest z Los Alamos National Laboratory, gdzie m.in. kierował grupą astrofizyki teoretycznej.

Osiągnięcia naukowe prof. Żurka zostały docenione licznymi nagrodami, m.in. Nagrodą Fundacji Aleksandra von Humboldta, Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta, Los Alamos Medal, doktoratem honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego.(PAP)

autor: Beata Kołodziej

bko/ pat/ zan/