Nauka dla Społeczeństwa

28.03.2024
PL EN
05.10.2005 aktualizacja 05.10.2005

Polskie badania na zamku Kenilworth w Angii

200509161340352169.jpg 200509161340352169.jpg

Na terenie jednego z najpiękniejszych i najbardziej tajemniczych zamków Wielkiej Brytanii, XII-wiecznego Kenilworth Castle, rozpoczynają się polskie badania archeologiczne. Badania Zamku Kenilworth oraz otaczających go ogrodów w stylu elżbietańskim prowadzone będą przy użyciu skanera laserowego.

W ubiegłym tygodniu opiekująca się zamkiem angielska instytucja English Heritage podpisała umowę o współpracy z Krajowym Ośrodkiem Badań i Dokumentacji Zabytków  w Warszawie.

Obecnie zamek Kenilworth, znajdujący się w hrabstwie Warwickshire w środkowej Anglii, jest zniszczony i popada w ruinę. Zarządza nim English Heritage, mająca troszczyć się o dziedzictwo historyczne Anglii (m.in. Stonehenge i rezydencje królewskie).

SZEKSPIR I RYCERZE

Z zamkiem Kenilworth wiąże się wiele niezwykłych historii. W XVI wieku należał on do faworyta Elżbiety I, Roberta Dudleya. Królowa kilkakrotnie odwiedzała Kenilworth Castle. To dla niej w 1575 roku Dudley zorganizował przepiękny pokaz fajerwerków i widowisko na wodzie. Badacze przypuszczają, że jednym z widzów obserwujących ten pokaz mógł być młody Szekspir i że można się doszukać echa tych wydarzeń w \"Śnie nocy letniej\". Również w 1575 roku dla królowej Dudley stworzył ogród, w którym badania prowadzić będą polscy archeolodzy.

Pierwsze informacje na temat miejscowości Kenilworth znajdują się w \"Domesday Book\", XI-wiecznej księdze klasyfikującej grunty, budynki i pogłowie trzody i bydła (głównie na potrzeby fiskalne) po podbiciu Anglii przez Wilhelma Zdobywcę. Według jej zapisów, pod koniec XI wieku Kenilworth było małą osadą, zamieszkiwaną przez setkę osób, w otoczeniu gęstego lasu Arden. Zamek został wzniesiony w 1122 roku przez marszałka dworu Henryka I, Geoffreya de Clinton.

W XIII wieku Kenilworth było jednym z pięciu miejsc w Anglii, gdzie organizowano turnieje rycerskie. Na turniej w 1279 roku zjechało około setki rycerzy.

STYL ELŻBIETAŃSKI

Zamek Kenilworth stoi w centrum XVI-wiecznego elżbietańskiego ogrodu.

Styl elżbietański jest terminem stosowanym w sztuce angielskiej. Dotyczy okresu 1568-1625 i panowania w Anglii królowej Elżbiety I.

W sztuce ogrodowej ogrody elżbietańskie są odpowienikiem kontynentalnego renesansu. Bardzo różnią się stylem od dzikich, naturalnych ogrodów w stylu angielskim z XIX wieku. Anglicy nazywają ogrody elżbietańskie \"knot gardens/parterres\", czyli ogrodami/parterami węzłowymi.

Ogrody takie wyróżniają się geometrycznością, proporcją i prostą formą. Ich cechą charakterystyczną są regularne partery, czyli rodzaj małych żywopłotów lub klombów z bukszpanu o geometrycznym kształcie, wypełnionych kwiatami lub żwirem. Centrum ogrodu elżbietańskiego stanowi zamek lub pałac. Ze schodów zamku wybiega oś główna ogrodu. Po obu stronach tej osi zakładane są partery. Żywopłotom i klombom towarzyszą krzewy i niskie drzewa, których listowie przycinane jest tak, aby całość przyjęła regularny, geometryczny kształt. Wyższe drzewa nasadzane są wzdłuż ogrodowych dróżek, tworząc aleje.

Z WILANOWA DO ANGLII

Archeolodzy z Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków w Warszawie zostali wybrani przez Anglików do współpracy ze względu na doświadczenie, jakie mają w prowadzeniu prac archeologicznych w ogrodach, m.in. w Wilanowie. Warszawski KOBiDZ reprezentować będą w Kenilworth archeolodzy Tadeusz Morysiński i Marcin Gładki.

Polacy stosują w swoich badaniach między innymi doceniony przez Brytyjczyków nowatorski sposób dokumentowania zabytków, oparty o cyfrowy zapis obrazu i pomiar wykonany przy użyciu skanera laserowego. Polacy jako pierwsi w świecie zastosowali tę metodę w archeologii.

Skaner z milimetrową dokładnością rejestruje trójwymiarowy obraz. Umożliwia to tworzenie realistycznych trójwymiarowych modeli obiektów architektonicznych wraz z otoczeniem. Dysponując modelem, można zmieniać skalę obiektu, wykonywać jego przekroje, rzuty czy pomiary odległości między poszczególnymi obiektami - wszystko w błyskawicznym tempie.

Ta nowoczesna technologia dokumentacji zabytków polega na bardzo dokładnym ich pomiarze - tłumaczy Tadeusz Morysiński. Skaner laserowy (Polacy korzystają z urządzenia wyprodukowanego w Stanach Zjednoczonych) wysyła w stronę obiektu archeologicznego, maksymalnie na odległość 150 metrów, wiązkę podczerwieni, czyli \"chmury\" punktów. Odległość między punktami, których może być nawet do stu milionów, wynosi ok. 2 milimetry. Chmura punktów układa się w obraz. Na taki obraz nakładane jest następnie zdjęcie cyfrowe obiektu. W efekcie otrzymuje się zdjęcie obiektu, a na nim sieć punktów, co pozwala na uzyskanie bardzo dokładnego wymiaru całego obiektu (budynku albo parku) lub detalu architektonicznego. Dzięki punktom naniesionym na zdjęcie można na przykład wykonać dokładny wektorowy rysunek jednego listka na drzewie.

\"Wcześniej naukowcy, którzy chcieli uzyskać dokumentację archeologiczną czy architektoniczną obiektu, musieli wszystko ręcznie mierzyć i +wyrysowywać+. Nasza metoda przyspiesza i ułatwia dokumentację zabytków. Na przykład zabytek, który zwykłymi metodami byłby dokumentowany przez pół roku, tą metodą zostanie udokumentowany w zaledwie jeden dzień\" - tłumaczy Morysiński.

W Kenilworth Castle Polacy za pomocą skanera laserowego sporządzą zdjęciową dokumentację elewacji zamku oraz przeprowadzą badania archeologiczne ogrodu - zarejestrują poszczególne jego warstwy, detale architektoniczne na terenie ogrodu, np. fontanny; zarejestrują rozmieszczenie alejek.

Taka dokumentacja pozwoli określić, jak dokładnie wyglądały ogród, park i zamek w poszczególnych stuleciach. To bezcenna wiedza dla English Heritage - zaznacza Morysiński.

WSPÓŁPRACA PRESTIŻOWYCH PLACÓWEK

Współpraca z tak prestiżowym partnerem jak English Heritage przynieść ma warszawskiej placówce spore korzyści. Dzięki niej Polacy będą mogli wspólnie z English Heritage startować w programach europejskich i ubiegać się o fundusze na ochronę zabytków. Swoją część funduszy Polacy chcieliby przeznaczyć na badania na terenie zamków w Łańcucie albo Kozłówce.

Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków działa od października 2002 roku. Jest merytorycznym zapleczem dla działalności Generalnego Konserwatora Zabytków oraz wojewódzkich konserwatorów zabytków (Wojewódzkich Urzędów Ochrony Zabytków).

Główne cele działalności KOBiDZ to: rozpoznawanie, badanie i dokumentowanie dóbr kultury; gromadzenie informacji dotyczących środowiska i krajobrazu kulturowego oraz zabytków; wypracowywanie merytorycznych podstaw konserwatorskiej polityki ochrony środowiska i krajobrazu kulturowego oraz zabytków; gromadzenie i udostępnianie informacji o muzeach i ich zbiorach; upowszechnianie wiedzy o środowisku i krajobrazie kulturowym oraz zabytkach.

Oddziały terenowe KOBiDZ działają w Białymstoku, Gdańsku, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Toruniu i Wrocławiu.

English Heritage jest jedną z najbardziej znanych na świecie instytucji zajmujących się ochroną zabytków. Jest organem doradczym brytyjskiego rządu w zakresie ochrony zabytków. Corocznie otrzymuje wysokie dofinansowanie ze środków publicznych.

PAP - Nauka w Polsce, Joanna Poros

16 września 2005

we

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024