Nauka dla Społeczeństwa

29.03.2024
PL EN
14.10.2013 aktualizacja 14.10.2013

Polscy badacze rzucili nowe światło na migracje w historii Mezopotamii

Analiza cech niemetrycznych zębów starożytnych mieszkańców północnej Mezopotamii wykonana przez polski zespół pokazała, że w tym regionie nie nastąpiły większe migracje od III tysiąclecia p.n.e. aż do średniowiecza.

Dopiero najazd Mongołów w XIII wieku doprowadził do znaczącej wymiany ludności. Dotychczas badacze uważali na podstawie źródeł pisanych, że ruchy ludnościowe w tej części Bliskiego Wschodu były zdecydowanie większe.

Wyniki najnowszych badań zostały opublikowane w Homo – Journal of Comparative Human Biology. Autorem analiz są Arkadiusz Sołtysiak i Marta Bialon z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Badacze przeanalizowali cechy niemetryczne zębów, na przykład kształt siekaczy, liczbę guzków na trzonowcach, które są w dużym stopniu dziedziczone i mogą być wykorzystywane zamiast badań DNA do śledzenia zmian ludnościowych w pradziejach.

Historia polityczna, społeczna i ekonomiczna starożytnej południowej Mezopotamii jest dobrze znana dzięki zachowanym licznym archiwom zawierającym tabliczki zapisane pismem klinowym.

„Dla północnej Mezopotamii mamy znacznie mniej źródeł i przez to nasza wiedza o tym regionie jest uboższa. Powiększyliśmy ją badając szczątki ludzkie z tego regionu” – wyjaśnia Sołtysiak.

Zespół z Uniwersytetu Warszawskiego przebadał cechy niemetryczne zębów 350 osobników z trzech stanowisk położonych w środkowej dolinie Eufratu (wschodnia Syria) i zamieszkanych z przerwami od początku III tysiąclecia p.n.e. do późnej starożytności, a później wykorzystywanych jako miejsce grzebania zmarłych. Okazało się, że aż do okresu abbasydzkiego (VIII-XIII wiek n.e.) nie nastąpiła na tym obszarze znacząca zmiana ludnościowa, pomimo burzliwej historii tej części Bliskiego Wschodu, którą wiele razy podbijali agresorzy z południa (Hammurabi z Babilonu), ze wschodu (Asyryjczycy i Persowie) i z zachodu (Aleksander Macedoński).

„Braku większych migracji spodziewaliśmy się dla epoki brązu, ale już nie dla czasów wielkich imperiów, które nastały wraz z ekspansją państwa asyryjskiego w IX/VIII wieku p.n.e. Wtedy to źródła pisane zaczynają odnotowywać duże ruchy migracyjne, zaczynając od masowych przesiedleń milionów ludzi przez władców asyryjskich, poprzez ekspansję Greków w okresie hellenistycznym aż po masowe migracje w czasach wojen rzymsko-perskich” – dodaje archeolog.

Badania Polaków wykazały, że ówczesne przemieszczenia ludności nie wpływały znacząco na lokalną populację zamieszkującą środkową część doliny Eufratu i dopiero najazd Mongołów pod dowództwem Hulagu, który spustoszył całą Mezopotamię, zmienił sytuację. Źródła historyczne podają, że dopiero w XVII wieku wyludniona środkowa dolina Eufratu zaczęła być zasiedlana przez Beduinów z Półwyspu Arabskiego. Jedynie ta migracja doprowadziła do wyraźnych zmian w częstościach cech niemetrycznych zębów – dowodzą naukowcy.

Projekt badawczy zrealizowano dzięki grantowi przyznanemu przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ agt/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024