Nauka dla Społeczeństwa

28.03.2024
PL EN
31.05.2015 aktualizacja 31.05.2015

Podsumowano interdyscyplinarne badania średniowiecznego grodziska

Fot. Miron Bogacki Fot. Miron Bogacki

Odkryli nowe konstrukcje znajdujące się pod ziemią, ustalili przebieg wałów, potwierdzili katastrofalny w skutkach pożar średniowiecznego grodziska – zespół naukowców podsumował interdyscyplinarny projekt badań archeologicznych ufortyfikowanej osady z XI-XII wieku w Węgrach koło Malborka.

"Kompleks osadniczy w Węgrach był niewątpliwie kluczowym miejscem dla kształtowania się stosunków osadniczych i kulturowych na obszarze prawobrzeżnego dorzecza dolnej Wisły we wczesnym średniowieczu" – przekonuje dr Miron Bogacki z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, jeden z uczestników przedsięwzięcia.

Gród w Węgrach powstał w latach 60.–70. XI wieku. Naukowcy przypuszczają, że fakt ten należy łączyć z odzyskaniem zwierzchności nad Pomorzem przez Kazimierza Odnowiciela oraz przebudową struktur terytorialno-osadniczych, a także uzyskaniem kontroli nad istotnym szlakiem handlowym jakim był Nogat. Kres jego istnienia nastąpił w drugiej połowie XII w. Ślady pożaru, zwęglone konstrukcje elementów obronnych i budynków mieszkalnych, a także porzucony dobytek wskazują na gwałtowny upadek grodu, przypuszczalnie w skutek najazdu Prusów - wyjaśniają badacze. Naukowcy dowiedzieli się o stanowisku archeologicznym wiele, mimo że nie wbili łopaty w ziemię. W zamian zastosowali szereg tzw. metod nieinwazyjnych, czyli nie niszczących nawarstwień ziemi.

Wykonano między innymi zdjęcia lotnicze, badania geofizyczne, pomiary geodezyjne i analizę danych z LIDAR (ang. Light Detection and Ranging - jest to technika aktywnej teledetekcji działająca na zasadzie emisji w stronę powierzchni ziemi impulsów laserowych). Filmy i fotografie z lotu ptaka powstały przy pomocy zdalnie sterowanego drona (oktokoptera).

„Zdjęcia i filmy z powietrza posłużyły w pierwszym rzędzie do celów badawczych archeologów, ale też dobrze prezentują walory krajobrazowe i przyrodnicze tego terenu” – komentuje dr Bogacki.

Naukowcy przetworzyli wykonane zdjęcia do postaci fotogrametrycznej i wykonali trójwymiarowy model terenu stanowiska. Badania geofizyczne przeprowadzono za pomocą metody magnetycznej. Wszystkie zebrane dane opracowano w jednym układzie współrzędnych, dzięki czemu łatwiej można je teraz poddawać analizie i wyciągać wnioski.

Naukowcy poprzedzili badania terenowe analizami archiwalnych materiałów z wykopalisk, które odbyły się w latach 60.–90. XX w. Badacze przyjrzeli się też ponownie źródłom pisanym i kartograficznym, dzięki czemu udało się im znaczenie poszerzyć dotychczasową wiedzę o Węgrach.

„Dzięki zdjęciom i badaniom geofizycznym potwierdziliśmy lokalizację grodu i uzyskaliśmy informacje na temat zasięgu zespołu grodowego, a także rozmiarów grodziska. Natomiast wyniki badań magnetycznych zobrazowały spalone części grodu oraz ujawniły szereg anomalii magnetycznych zwłaszcza w obrębie podgrodzia, w strefie gdzie dotychczas nie prowadzono prac wykopaliskowych” – opowiada dr Bogacki.

Naukowcy udostępnili film podsumowujący ich dotychczasowe prace na stanowisku. Dominuje w nim prezentacja ujęć wykonanych z pokładu drona, na których widoczne jest malownicze ukształtowanie terenu.

Prace w Węgrach przeprowadzono w ramach projektu „Opracowanie i publikacja wyników interdyscyplinarnych badań archeologicznych zespołu osadniczego z XI-XII w. w Węgrach", realizowanego przez Muzeum Zamkowe w Malborku (2014-2015). Ich inicjatorem był dr Sławomir Wadyl. Nieinwazyjne prace terenowe zrealizowały firmy Studio MD oraz CadART.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ agt/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024