Średniowieczna „mariomania” na wystawie w Szczecinie
Fragment kafla piecowego z XVI wieku z wizerunkiem Maryi. Fot. Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Do końca września w Muzeum Narodowym w Szczecinie można obejrzeć ekspozycję prezentującą świadectwa bardzo intensywnego kultu maryjnego, który miał miejsce w średniowiecznym Gdańsku.
Prezentowane na wystawie zabytki odkryte w Gdańsku pochodzą od około połowy XIV wieku po początek XVI stulecia. Są wśród nich pamiątki pątnicze – plakietki pielgrzymie, dzwonki i ampułki na wodę z cudownych źródeł, jak również przedmioty codziennego użytku opatrzone wizerunkami i inskrypcjami maryjnymi. „Z analizy tych wszystkich znalezisk wyłania się obraz swoistej, używając współczesnej terminologii, +mariomanii+” – pisze kurator Ewa Trawicka w katalogu wystawy.
Jak wyjaśniają muzealnicy, kult maryjny jest zjawiskiem szczególnym w kościele rzymskokatolickim – jego dzisiejszy kształt wynika z wielowiekowej tradycji początkami sięgającej IV stulecia. Szczególnie intensywnie rozwijał się na ziemiach polskich w schyłkowych fazach wieków średnich. Jego przejawami są zarówno obrazy i rzeźby w kościołach, jak i drobne pamiątki po pielgrzymkach do miejsc związanych z Maryją.
Niezwykłe przywiązanie gdańszczan do Matki Bożej potwierdzają też jej wizerunki umieszczane na przedmiotach codziennego użytku, np. na kaflach piecowych, naczyniach stołowych i domowych ołtarzykach. Bardzo popularna stała się też biżuteria z inskrypcjami odwołującymi się do Najświętszej Marii Panny, w tym zapinki, pierścienie, pasy, torby – te wszystkie grupy zabytków można obejrzeć na wystawie. Co ważne, przedmioty prezentowane na ekspozycji pochodzą z prac wykopaliskowych – zatem znamy precyzyjnie ich kontekst znalezienie, co jest kluczowe przy rekonstruowaniu funkcji danego założenia i towarzyszących mu zabytków.
Kres kultu maryjnego w Gdańsku przyniosła reformacja. Reformacyjna gotzenkrieg – „wojna z bałwanami” znajduje odzwierciedlenie w źródłach archeologicznych w postaci figurek Marii z odciętą głową, stosunkowo często odkrywanych w latrynach.
Wystawa czasowa „Archeologiczne świadectwa kultu maryjnego w średniowiecznym Gdańsku” została wypożyczona z Muzeum Archeologicznego w Gdańsku w związku z obchodami 1050 rocznicy chrztu Polski. Będzie można ją obejrzeć do 30 września br. w Muzeum Tradycji Regionalnych - oddziale Muzeum Narodowego w Szczecinie (ul. Staromłyńska 27). Kuratorami ekspozycji są: dr Anna Bogumiła Kowalska z Muzeum Narodowego w Szczecinie oraz Ewa Trawicka i Beata Cejnowa z Muzeum Archeologicznego w Gdańsku. Katalog ekspozycji można nieodpłatnie pobrać ze strony Muzeum Archeologicznego w Gdańsku.
PAP - Nauka w Polsce
szz/ mki/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
