Po remoncie wiatrak ma się obracać i będzie udostępniony do zwiedzania. Działka zostanie ogrodzona płotem żerdziowym nawiązującym do tradycyjnych ogrodzeń świętokrzyskich. Obok wiatraka znajdzie się tablica informująca o historii budowli i zapraszająca do Parku Etnograficznego w Tokarni. Wiatrak ma stać się dominantą krajobrazową i chlubą zarówno muzeum, jak i miejscowości.

Remont prowadzi brygada należąca do muzeum pod nadzorem inspektora budowy i działu etnografii. Radziszewska ma nadzieję, że wiatrak zostanie wyremontowany do końca kwietnia, a może nawet do Wielkanocy.

Wiatrak w Szwarszowicach został wybudowany w latach 1880-1885 (dokładnej daty nie udało się ustalić). Zbudowany na planie koła o średnicy 8,9 m składa się z dwóch kondygnacji, w których mieści się kompletny mechanizm młyński i wyposażenie. Posadowiony jest na kamiennym fundamencie w kształcie pierścienia. Ściany wykonano z kamienia w zaprawie wapiennej.

Budowniczym był Józef Kaczmarski. Wiatrak został zbudowany na miejscu starego drewnianego wiatraka kozłowego, który spłonął. Po śmierci budowniczego ok. 1911 roku obiekt odziedziczył jego wnuk Stanisław. Wiatrak pracował do 1955 roku i do tego czasu nie przeprowadzano w nim większych zmian i remontów.

Muzeum Wsi Kieleckiej otrzymało wiatrak w roku 1977 od Muzeum Narodowego, któremu przekazał go po wykupieniu Wojewódzki Konserwator Zabytków w Kielcach. Jednak sprawy własnościowe nie były uregulowane i pełnoprawnym właścicielem muzeum stało się dopiero 3 marca 2009 r., kiedy Urząd Marszałkowski przekazał placówce obiekt wraz z gruntem.

W należącym do muzeum Parku Etnograficznym w Tokarni można oglądać trzy drewniane wiatraki: jeden typu paltrak, czyli taki, który cały obraca się do wiatru na rolkach, oraz dwa holendry. W tym roku muzeum wzniesie zakupiony niedawno wiatrak z Dębna typu koźlak, który obraca się cały do wiatru. Poza własnością muzeum pozostaje w tej chwili tylko jeden wiatrak - niszczejący murowany holender w Krasocinie. AGN

PAP - Nauka w Polsce

bsz