Muzeum Historii Naturalnej w Tring (W.Brytania) opublikowało dotychczas niewydane dokumenty George\'a Murraya Levicka - brytyjskiego lekarza, a później badacza polarnego i założyciela British Schools Exploring Society. Ponad sto lat temu (w roku 1910) wziął on udział w wyprawie do bieguna południowego na pokładzie statku Captain Scott. Był pionierem badań pingwinów i pierwszym człowiekiem z Zachodu, który zamieszkał w pobliżu kolonii pingwinów adeli na Cape Adare (w Antarktyce Wschodniej), i pozostał tam przez cały sezon rozrodczy. W tym czasie zgromadził mnóstwo notatek z obserwacji. Teraz okazuje się, że niektóre zwyczaje tych ptaków przerosły przedwojenną wrażliwość badacza.

Jako "gorszące" badacz opisał m.in. seksualne zapędy samców "chuliganów", które spółkowały z martwymi samicami. Był tym tak zakłopotany, że "zboczone" zachowanie pingwinów opisał w swoim notesie kodem, używając... greki.

Po powrocie do W.Brytanii Levick starał się wydać swoje zapiski z obserwacji (nazwał je "Historia naturalna pingwinów adeli"). Według Douglasa Russella, kuratora działu jaj i gniazd z muzeum w Tring, część obserwacji z wyprawy okazała się jednak zbyt mocna, jak na jego czasy. Do publikacji nie trafił więc rozdział na temat zachowań seksualnych. Do dzisiejszych czasów przetrwał jednak dzięki kustoszowi zoologicznego działu muzeum, Sidney\'owi Harmerowi, który zdecydował, że sto kopii rozdziału przekaże wybranym naukowcom.

Obecnie Russell zaznacza, że w tamtych czasach naukowcy nie umieli jeszcze wyjaśnić zjawiska, które Levick wziął za nekrofilię. Tymczasem "to, co się tam działo, w żaden sposób nie jest analogiczne do nekrofilii, o jakiej mówimy w kontekście ludzi" - podkreśla Russell i tłumaczy, że takie zachowanie wynika z automatycznej reakcji samców, widzących samicę w określonej pozycji. "One nie odróżniają samic żywych, oczekujących w granicach zgromadzonej kolonii, od martwych pingwinów, przez przypadek leżących w tej samej pozycji" - dodaje.

Spośród oryginalnych stu kopii "zakazanego rozdziału", przypisywanych Levickowi, do dziś przetrwały tylko dwie. Zapiski, jak i nową interpretację całego odkrycia, Russell i jego współpracownicy przedstawili obecnie w piśmie "Polar Record".

Russell przyznaje, że stare kopie odkrył całkiem przez przypadek. "Przeglądałem akta George\'a Murray Levicka, i wtedy natknąłem się na jakieś papiery. Na ich spodzie znalazłem ten niezwykły dokument, podpisany dużym, czarnym drukiem: +seksualne zwyczaje pingwinów adeli, nie do publikacji+" - wspomina. Jego zdaniem rozdział ten "aż pęka w szwach od opisów przemocy seksualnej, seksualnego i fizycznego wykorzystywania piskląt, wzmianek o seksie nie prowadzącym do prokreacji, a kończy się przykładem czegoś, co badacz uznał za zachowanie homoseksualne" - wylicza.

Cały raport i odręczne zapiski Levicka pokazano - po raz pierwszy w historii - na wystawie w Muzeum Historii Naturalnej. Zdaniem Russella notatki, poza warstwą bezpośredniej treści, pokazują też obraz człowieka, który starał się zrozumieć pingwiny takie, jakimi naprawdę są. "Był zszokowany. W pewnym sensie wpadł w taką samą pułapkę, jak masa ludzi, którzy patrzą na pingwiny jak na dwunożne ptaki i widzą w nich małych ludzików. A one takie nie są. To ptaki, i jako takie trzeba na nie patrzeć" - tłumaczy. (PAP)

zan/ tot/