NASA opublikowała zdjęcia kilku mgławic planetarnych uzyskane za pomocą rentgenowskiego obserwatorium Chandra. W galerii fotografii pokazano obrazy w zakresie rentgenowskim oraz złożenie zdjęć w promieniowaniu X z zakresem widzialnym.
Galeria prezentuje cztery mgławice planetarne będące elementem większego przeglądu tego typu obiektów w pobliżu Słońca, przeprowadzonego za pomocą rentgenowskiego obserwatorium Chandra. Przedstawione obiekty to mgławice NGC 6543 (znana też jako Kocie Oko), NGC 7662, NGC 7009 oraz NGC 6826.
W przeglądzie, którego wyniki niedawno opublikowano w czasopiśmie „The Astronomical Journal”, sfotografowano 21 mgławic planetarnych znajdujących się w odległościach do 5 tys. lat świetlnych. Dodatkowo przedstawiono badania 14 innych mgławic planetarnych w tym samym zakresie odległości, które już wcześniej były obserwowane za pomocą teleskopu Chandra.
Mgławica planetarna to etap w ewolucji gwiazdy takiej jak Słońce. Nasza gwiazda przejdzie go dopiero za kilka miliardów lat. Gdy w gwieździe tego typu kończy się paliwo wodorowe w jądrze, rozszerza się ona do czerwonego olbrzyma, zwiększając swój promień dziesiątki, a nawet setki razy. Później gwiazda traci większość zewnętrznych warstw, a szybki wiatr gwiazdowy z pozostałego jądra coraz bardziej oddala od gwiazdy jej dawną atmosferę, tworząc struktury, które można sfotografować za pomocą teleskopów optycznych.
U około 30 proc. mgławic planetarnych w przeglądzie teleskopu Chandra zaobserwowano także rozmytą emisję rentgenowską. Jest ona spowodowana przez fale uderzeniowe, gdy szybki wiatr gwiazdowy zderza się z gazem z odrzuconej atmosfery.
Dodatkowo około połowa ze zbadanych w przeglądzie obiektów posiada w centrach punktowe źródła promieniowania rentgenowskiego. Większość z nich może być spowodowana przez drugą gwiazdę, co sugeruje, że wiele z gwiazd centralnych mgławic planetarnych może mieć towarzyszki. (PAP)
cza/ ula/
