Nurkowie, zwłaszcza używający butli ze sprężonym powietrzem muszą unikać zbyt szybkiego wynurzania się na powierzchnię, ponieważ podczas powrotu z większych głębokości zachodzi zjawisko przypominające zachowanie gazowanego napoju po otwarciu butelki. Wydzielające się we krwi pęcherzyki azotu blokują drobne naczynia krwionośne, co prowadzi do uszkodzenia tkanek. Objawem może być swędzenie skóry, ból stawów, a w ciężkich przypadkach - paraliż i śmierć.

Delfiny nie wydają się mieć podobnych problemów. Andreas Fahlman z Fundación Oceanografic w Walencji (Hiszpania) postanowił sprawdzić, jak się to morskim ssakom udaje.

Fahlman i jego współpracownicy wyszkolili trzy żyjące w niewoli delfiny butlonose do wykonywania na polecenie krótkich lub długich nurkowań Mierząc tętno zwierząt za pomocą elektrokardiografii odkryli, że spowalniają one rytm bicia serca tuż przed nurkowaniem.

Przed dłuższym nurkowaniem, delfiny zmniejszały tętno szybciej i do niższego poziomu aniżeli w przypadku krótszego nurkowania. Dzięki temu mogły zaoszczędzić więcej tlenu i wprowadzić do krwi mniej azotu.

Zdaniem Fahlmana jest to prawdopodobnie reakcja świadoma, a nie automatyczna. Zwierzęta wypuszczają też powietrze z części płuc, co wraz ze zmniejszonym przepływem krwi ogranicza wchłanianie azotu do krwi.

Zdaniem Fahlmana stres spowodowany hałasem sonaru lub poszukiwaniami ropy naftowej może zakłócać świadomą kontrolę tętna. To z kolei prawdopodobnie zwiększa ryzyko choroby dekompresyjnej. Być może wiedza o fizjologii delfinów pozwoli znaleźć sposób na złagodzenie tego problemu. (PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ agt/