Afrykańskie drapieżne ptaki zagrożone

Raport, przygotowany przez międzynarodowy zespół ekspertów, zwraca uwagę na trudną sytuację afrykańskich ptaków-drapieżników.

Badanie, współkierowane przez zespół z University of St. Andrews, uwzględniło obserwacje prowadzone w różnych regionach Afryki przez okres od 20 do 40 lat. Pokazuje ono, że z 42 obserwowanych gatunków, wyraźnego spadku liczebności doświadczyło aż 90 proc., przy tym dwie trzecie może być zagrożone w skali świata.

Problem szczególnie dotyczy dużych ptaków, na niechronionych terenach. Zauważono też, że poza parkami narodowymi liczebność drapieżnych ptaków spadała dwa razy szybciej niż w parkach. Według naukowców, jeśli wiele z obecnych zagrożeń nie zostanie usuniętych, różne gatunki orłów i sępów w wielu regonach nie przetrwają.

Jednocześnie okazało się, że gwałtownie spada liczebność ptaków klasyfikowanych dotąd w Czerwonej Księdze gatunków zagrożonych jako gatunki „najmniejszej troski”.

Badacze wymieniają tutaj afrykańskie ptaki endemiczne, takie jak orzeł Wahlberga, orzeł plamisty, owadożer palmowy, gadożer brunatny czy jastrzębiak ciemny. W ich przypadku nastąpił tak intensywny spadek liczebności, że gatunki te mogą stać się zagrożone.

Również inne, niegdyś powszechnie występujące ptaki, teraz - poza terenami chronionymi - pojawiają się rzadko lub w ogóle ich już nie ma. Można tutaj wymienić największego orła Afryki - wojownika zbrojnego czy jednego z jastrzębi - charakterystycznego kuglarza.

„Od lat 70. XX wieku duże obszary lasów i sawanny zostały przekształcone w pola uprawne. Na ptaki coraz mocniej działają też inne czynniki. Populacja ludzi ma się podwoić do 2035 roku, więc potrzeba rozszerzenia obszarów chronionych i zmniejszenia szkodliwych czynników w innych rejonach stała się pilna jak nigdy” – mówi dr Phil Sha, jeden z autorów raportu.

„Afryka stoi na rozdrożu, jeśli chodzi o ratowanie swoich wspaniałych ptaków drapieżnych. W wielu obszarach prawie obserwowaliśmy zniknięcie tych gatunków. Jeden z najbardziej ikonicznych ptaków drapieżnych Afryki - sekretarz - jest na skraju wymarcia. Nie istnieje pojedyncze zagrożenie. Działa kombinacja wielu czynników antropogenicznych. Innymi słowy obserwujemy śmierć z powodu tysiąca ran” – alarmuje współautorka badania dr Darcy Ogada.

Ptaki cierpią m.in. z powodu utraty siedlisk, dostępu do pożywienia, działalności kłusowników, zatruć chemikaliami, porażenia prądem na liniach energetycznych czy zderzeń z turbinami wiatrowymi. Są też zabijane na pożywienie i z powodów religijnych.

Wyniki podkreślają znaczenie wzmocnienia ochrony naturalnych siedlisk afrykańskich ptaków i wpisują się w cel Konwencji o Różnorodności Biologicznej COP15 odnośnie zwiększenia obszarów chronionych na 30 proc. powierzchni lądów do 2030 roku.

Ponadto pokazują potrzebę przywracania naturalnych siedlisk na niechronionych obszarach, zmniejszania wpływu infrastruktury energetycznej, poprawy legislacji dotyczącej ochrony gatunków oraz ustanowienia długoterminowego monitoringu i oceny statusu konserwacyjnego afrykańskich ptaków drapieżnych.

Istotne jest również zwiększenie zaangażowania społecznego w działania na rzecz ochrony ptaków.

Autorzy raportu stworzyli już inicjatywę African Raptor Leadership Grant, która ma pomóc w zaspokojeniu pilnych potrzeb związanych z dalszymi badaniami i ochroną zagrożonych gatunków.

Więcej informacji na stronie internetowej. (PAP)

Marek Matacz

mat/ bar/