Węchowa samoświadomość węży

Tak zwany test lustra pozwala sprawdzić, czy zwierzę ma świadomość, że odbicie w lustrze jest obrazem niego samego, a nie innym osobnikiem. W tym celu naukowcy oznaczają farbą obszar ciała, którego nie widać bez lustra, na przykład czoło. Jeśli zwierzę dotknie tego znaku, patrząc w lustro, jest świadome, że to odbicie jego samego. Test lustra "zdały" między innymi szympansy, orangutany, delfiny, słonie, konie, sroki czy niektóre ryby.

Problem w tym, że dla wielu zwierząt, chociażby gadów, wzrok nie jest najważniejszym ze zmysłów. A węże na przykład nie mają kończyn, którymi mogłyby dotykać lustra.

Dlatego właśnie Noam Miller i jego współpracownicy z Wilfrid Laurier University w Kanadzie opracowali zapachową wersję testu.

Próbie poddany został bardzo pospolity w Ameryce Północnej i łatwy w hodowli, niejadowity ogrodowiec zwyczajny (Thamnophis sirtalis sirtalis), zwany też pończosznikiem oraz pyton królewski (Python regius), niewielki, ładnie ubarwiony dusiciel.

Naukowcy najpierw zebrali zapachy 36 pończoszników i 18 pytonów, przeciągając po ich skórze wacikami. Następnie każdemu wężowi zaprezentowali pięć zapachów: jego własny, własny z dodatkiem oliwy z oliwek, samą oliwę z oliwek, zapach innego węża tego samego gatunku oraz zapach innego węża z dodatkiem oliwy.

Reagując na własny zmodyfikowany zapach, pończoszniki wykonywały więcej długich ruchów językiem w porównaniu z resztą zapachów. Sugeruje to, że rozpoznały własny zapach i poczuły niejakie zdziwienie domieszką oliwy. Natomiast pytony królewskie na wszystkie zapachy reagowały tak samo.

Autorzy publikacji przypuszczają, że ta różnica w percepcji może mieć związek z różnicami w zachowaniach społecznych obu gatunków - pończoszniki są znacznie bardziej towarzyskie, na przykład zimują w grupach liczących po kilkaset osobników, a pojedyncza samica może mieć w krótkim czasie dziesiątki partnerów. (PAP)

Paweł Wernicki

pmw/ agt/