150 lat stresu odczytane z woskowiny wieloryba
Fot. Fotolia
Analizując woskowinę z przewodów słuchowych wielorybów, teksascy naukowcy ustalili, jak zmieniał się poziom stresu u tych wielkich ssaków w ciągu niemal 150 lat – informuje pismo „Nature Communications”.
Czop gromadzącej się w przewodzie słuchowym wieloryba woskowiny może ważyć nawet 250 gramów i być długi na 25 centymetrów. Jego skład zmienia się w zależności od warunków życia i odzwierciedla coroczne migracje. Na przykład płetwal błękitny podczas sześciomiesięcznego sezonu żerowania odżywia się obficie i dzięki dużej ilości tłuszczu wytwarza jasną woskowinę. Podczas migracji pości, a powstająca wtedy woskowina jest ciemniejsza. Takie warstwy pozwalają obliczyć wiek martwego wieloryba.
Dzięki opracowanej przez siebie kilka lat wcześniej pionierskiej technice profesorowie Stephen J. Trumble i Sascha Usenko z Baylor University`s College of Arts & Sciences w Waco analizowali woskowinę wielu wielorybów. Wcześniej badali w ten sposób ekspozycję na zawarte w morskiej wodzie zanieczyszczenia oraz poziom hormonów płciowych w ciągu całego życia ssaka. Teraz, dzięki większej ilości próbek, udało się ustalić, na jaki poziom stresu narażone były wieloryby na skutek polowań i pozostałej aktywności człowieka oraz innych czynników środowiskowych.
Analizowano woskowinę pochodzącą od finwali, humbaków i płetwali błękitnych żyjących w Oceanie Spokojnym i Atlantyckim w latach 1870- 2016. Trumble i Usenko byli w stanie określić poziom kortyzolu, hormonu reakcji na stres - i powiązać go z przemysłowym wielorybnictwem, działaniami wojennymi II wojny światowej oraz zmianami temperatury powierzchni morza. Ponad 100 próbek woskowiny dostarczyły Smithsonian Museum of Natural History oraz Museum of Natural History w Londynie.
Wśród pośrednich przyczyn stresu związanych z działalnością wielorybników naukowcy wymieniają hałas spowodowany przez statki, ich bliskość oraz ciągłe prześladowania (połowy).
Wielorybnictwo miało znaczący wpływ na poziom kortyzolu u wielorybów. W latach 60. XX wieku, gdy połowy osiągnęły szczyt (złowiono 150 tys. wielorybów), także poziom kortyzolu osiągnął maksimum. Podczas II wojny światowej połowy znacznie spadły, ale wieloryby nadal wykazywały wzrost poziomu kortyzolu. Trumble i Usenko sugerują wpływ teatru wojny. Przypuszczają, że podwodne detonacje, bitwy morskie, samoloty i łodzie podwodne, a także zwiększona liczba statków i okrętów przyczyniły się do zwiększenia poziomu kortyzolu w okresie zmniejszonego połowu wielorybów.
Po wprowadzeniu moratorium na połowy wielorybów w połowie lat siedemdziesiątych, skala wielorybnictwa malała - podobnie jak poziom kortyzolu, osiągając najniższe w badanym okresie stężenia.
Od połowy lat siedemdziesiątych do roku 2010 połowy wielorybów na półkuli północnej ustały, jednak średni poziom kortyzolu stale wzrastał, a ostatnie szczytowe wartości niemal dorównywały maksymalnym poziom sprzed moratorium na połowy.
Jak zaznaczają autorzy, wpływ stresu może mieć znaczące konsekwencje dla wielorybów. Chodzi na przykład o ich rozmnażanie.(PAP)
Autor: Paweł Wernicki
pmw/ zan/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
