Nauka dla Społeczeństwa

26.04.2024
PL EN
23.08.2011 aktualizacja 23.08.2011

Nowożytne naczynia fajansowe docenione

<strong>Ukazało się pierwsze w Polsce tak obszerne opracowanie dotyczące lokalnych, pomorskich wytworów fajansowych. Albumowa publikacja &quot;Fajans pomorski ze Starego Miasta w Elblągu&quot; autorstwa dr. Mirosława Marcinkowskiego prezentuje wyroby odnalezione podczas badań archeologicznych.</strong> &quot;Ze względu na to, że temat cieszy się sporym zainteresowaniem fachowców, wydanie tej pracy, jako książki znacznie upowszechni wiedzę o ceramice na Pomorzu i elbląskich wykopaliskach w tym zakresie&quot; - uważa autor.

To ważna publikacja, gdyż dotychczas badacze poświęcali zagadnieniu fajansu nowożytnego mało miejsca. Archeolodzy najczęściej skupiali się na analizie materiału ceramicznego datowanego do okresu średniowiecza, pozostawiając późniejszy dla historyków sztuki lub nawet etnologów. W konsekwencji fajans traktowany był często po macoszemu i ukazało się na jego temat niewiele publikacji monograficznych. Książka dr. Marcinkowskiego to jego doktorat obroniony w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, traktujący właśnie o fajansie z wykopalisk w Elblągu. Program badawczy Starego Miasta rozpoczął się w 1980 roku. Wszystkie zabytki z dotychczasowych wykopalisk trafiły szczęśliwie w jedno miejsce - do Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu, którego jednym z pracowników jest dr Marcinkowski. Dotychczas nikt nie przeanalizował tysięcy fragmentów fajansu pomorskiego. Mieszczanie z Elbląga korzystali z naczyń tego typu od końca XVII do połowy XIX wieku.

Publikacja prezentuje obszerną bazę źródłową w katalogu podzielonym ze względu na kryterium chronologiczne. Omówiono dokładnie poszczególne typy naczyń, a także inspiracje motywów zdobień i ich przemiany. Badacz wyróżnił 3 główne okresu rozwoju naczyń, które charakteryzują się specyficznymi zdobieniami i kształtami. Okazało się, że na sposób dekoracji wielki wpływ miały naczynia importowane z terenów holenderskich. Autor porównał również znalezione w Elblągu naczynia tego typu do tych z Malborka, Gdańska i Fromborka. W oddzielnym rozdziale omówiono miejsca znalezisk naczyń. Dr Marcinkowski podjął próbę przypisania konkretnych naczyń do odpowiednich domostw.

Na potrzeby opracowania wykorzystano po raz pierwszy w historii badań fajansu pomorskiego metody fizyko-chemiczne, które umożliwiły zweryfikowanie dotychczasowych poglądów oraz ich korektę.

Do książki dołączono płytę CD, na której znajduje się aneks prezentujący między innymi analizy mikrochemiczne, spektrograficzne próbek ceramiki oraz katalog, na który składa się ponad 250 naczyń.

W publikacji znajdziemy kilkadziesiąt kolorowych zdjęć prezentujących barwnie zdobione naczynia sprzed kilkuset lat. Wrażenie robią misternie wykonane wzory pejzażowe, kwieciste i figuralne.

Książka ukazała się nakładem Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu, dzięki wsparciu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Prezydenta Miasta Elbląga.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ agt/bsz

Zapisz się na newsletter
Copyright © Fundacja PAP 2024