Kandydatka na protoplanetę została dostrzeżona przez zespół naukowców ze Szwajcarii, Holandii, Niemiec i Chile, którym kierował Sascha Quanz z ETH Zurich w Szwajcarii. Astronomowie zbadali dysk pyłu i gazu otaczający młodą gwiazdę HD 100546 odległą od nas o 335 lat świetlnych.

Układ HD 100546 był już wcześniej badany i wiadomo, że prawdopodobnie posiada dużą planetę, której orbita znajduje się w odległości od gwiazdy około sześć razy większej niż wynosi odległość Ziemi od Słońca. Nowo odkryty obiekt położony jest około dziesięć razy dalej i widać go jako plamkę w dysku okołogwiazdowym.

Według teorii, duże planety formują się poprzez pochłanianie gazu i pyłu, który pozostał po utworzeniu się gwiazdy. Nowy obiekt znajduje się w dysku pyłowo-gazowym, a jego otoczenie wykazuje kilka cech zgodnych z hipotezą protoplanety, w tym wyższą temperaturę – powstawanie planety mogło spowodować podgrzanie otaczającej obiekt materii.

Odkrycie było możliwe dzięki zastosowaniu instrumentu optyki adaptatywnej NACO, pracującego na Bardzo Dużym Teleskopie (VLT) w Obserwatorium ESO Paranal w Chile. Specjalny koronograf przytłumił światło gwiazdy w zakresie fal bliskiej podczerwieni, co umożliwiło dokładną analizę dysku wokół gwiazdy. Do wykrycia protoplanety potrzebna była też odpowiednia technika analizy danych, stosowana wcześniej w kosmologii.

Jeżeli dalsze badania potwierdzą, że mamy do czynienia z protoplanetą, będą to pierwsze bezpośrednie obserwacje planety w trakcie powstawania, ciągle jeszcze zanurzonej w dysku materii.

Wyniki badań opublikowano w internetowym wydaniu czasopisma naukowego „Astrophysical Journal Letters”. (PAP)

cza/ mrt/