Sonda Juno wykryła zmiany w polu magnetycznym Jowisza
Fot. Fotolia
Dzięki amerykańskiej misji Juno badającej Jowisza naukowcy dokonali pierwszej definitywnej detekcji zmian wewnętrznego pola magnetycznego na planecie poza Ziemią – zjawiska zwanego zmiennością sekularną. Juno ustaliła, że przyczyną tych zmian są najprawdopodobniej wiatry atmosferyczne.
Termin "zmienność sekularna" w przypadku pola magnetycznego odnosi się do jego zmian w skalach czasowych roku lub dłuższych, wynikających ze zmian we wnętrzu planety, nie dotyczy natomiast bardziej gwałtownych zmian, których źródło jest zwykle w jonosferze lub magnetosferze. Wykrycie "zmienności sekularnej" była na liście życzeń planetologów od dziesięcioleci. Jest to jednak trudne do dokonania, bowiem szczegółowe badania pola magnetycznego planety wymagają pomiarów z bliska.
Naukowcy porównali dane z dawniejszych sond Pioneer 10, Pioneer 11, Voyager 1 i Ulysses z nowym modelem pola magnetycznego Jowisza (tzw. JRM09) bazującym na informacjach zebranych podczas pierwszych ośmiu naukowych przelotów Juno (wykonywane były w ich trakcie pomiary przy pomocy magnetometru). Okazało się, że pomiędzy dawniejszymi, a obecnymi pomiarami widoczne są małe, ale rozróżnialne zmiany w polu magnetycznym. W ten sposób, mając do dyspozycji pomiary z czterech dekad, dowiedziono, że pole magnetyczne Jowisza zmienia się wraz z upływem czasu.
Jako najlepsze wyjaśnienie przyczyny dla tych zmian badacze wskazują wiatry występujące w atmosferze
Jowisza. Sięgają one nawet do 3000 km w głąb atmosfery, do rejonu, w którym wnętrze planety zaczyna zmieniać się z gazu w wysoce przewodzący ciekły metal. Przypuszcza się, że wpływają one na pola magnetyczne, rozciągając je i roznosząc po całej plancie.
Zmiany te w największym stopniu występują w niewidocznej dla oka tzw. Wielkiej Niebieskiej Plamie, czyli intensywnym obszarze pola magnetycznego w pobliżu równika Jowisza. Połączenie silnego pola magnetycznego Wielkiej Niebieskiej Plamy z silnymi wiatrami na tym obszarze daje efekt największej zmienności pola magnetycznego.
„To trudne do uwierzenia, że jedna wąska magnetyczna gorąca plama, tzw. Wielka Niebieska Plama, może być odpowiedzialna za prawie całą zmienną sekularną pola magnetycznego Jowisza, ale liczby na to wskazują” mówi Kimee Moore z Harvard University w Cambridge (USA, Massachusetts), z zespołu misji Juno.
Podczas kolejnych przelotów sondy Juno naukowcy rozpoczną tworzenie mapy zmienności sekularnej dla całego pola magnetycznego Jowisza. Uzyskane wyniki mogą mieć znaczenie również dla badań ziemskiego pola magnetycznego, które ma nadal sporo zagadek. (PAP)
cza/ zan/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
