Powstanie Instytutu Zachodniego zainicjowała w grudniu 1944 r. grupa naukowców skupionych wokół profesora Uniwersytetu Poznańskiego Zygmunta Wojciechowskiego. Placówka badacza miała zajmować się problematyką niemiecką i relacjami polsko-niemieckimi. Oficjalnie Instytut został powołany do życia 27 lutego 1945 r.

Dyrektor Instytutu Zachodniego im. Zygmunta Wojciechowskiego w Poznaniu dr Justyna Schulz podkreśliła w rozmowie z PAP, że idee, które legły u podstaw założenia placówki do dziś się nie przedawniły. "Już wtedy Instytut był +pomyślany+ jako instytucja pozauniwersytecka działająca na styku nauki i polityki, mająca ambicję wpływania na praktykę polityczną" – przyznała.

Dodała, że IZ przygotowuje rocznie około 300 dokumentów analitycznych. "Obecnie pracujemy na potrzeby Kancelarii Premiera. Obsługujemy głównie instytucje publiczne, które albo bezpośrednio się do nas zwracają z prośbą o ekspertyzy, albo my sami antycypujemy ich potrzeby i przygotowujemy materiały” – powiedziała dyrektor.

IZ wydaje nieprzerwanie od 1945 r. własne czasopismo - „Przegląd Zachodni”. "Mamy swoje wydawnictwo, wydajemy książki pracowników jak również przygotowujemy tłumaczenia książek z obszaru niemieckojęzycznego, które wydają nam się istotne z punktu widzenia właśnie polskich zainteresowań” – wyliczyła Schulz.

Dodała, że IZ przygotowuje również wystawy historyczne. Najnowsza zostanie otwarta w styczniu. "Dotyczy kwestii braku rozliczenia w środowisku prawniczym w Niemczech z karier rozpoczętych w czasie III Rzeszy i kontynuacji tych karier w RFN" – wyjaśniła dyrektor Instytutu.

Przyznała, że obecnie dla Instytutu pracuje 16 analityków. "Jeśli chodzi o zatrudnienie to jest to najmniejszy stan jaki w ogóle w IZ był. Liczylibyśmy na jakieś dodatkowe środki, bo obecnie Instytut nie jest już tylko instytutem analitycznym, ale pełni też bardzo ważną funkcję, jeśli chodzi o politykę historyczną. Chociażby ze względu na swoje archiwa dotyczące II Wojny Światowej, jak i Ziem Zachodnich oraz Północnych. Jeżeli chcielibyśmy bardziej wykorzystać te zasoby, które mamy, to oczywiście potrzebne byłoby nam wsparcie finansowe, chociażby w tych dwóch dziedzinach” - zaznaczyła.

"Instytut redukował zatrudnienie, bo przez długie lata kwestia finansowania była nieuregulowana. Podjęto szereg kroków w celu oszczędzania i niektóre obszary, którymi IZ się zajmował zamknięto. (...) Sytuacja w tej chwili jest ustabilizowana" - powiedziała dyrektor. Od początku stycznia 2016 r. Instytut Zachodni funkcjonuje na mocy specjalnej ustawy o Instytucie Zachodnim im. Zygmunta Wojciechowskiego, która została przyjęta przez Sejm RP w 17 grudnia 2015 r.

Z okazji jubileuszu 75-lecia Instytutu Zachodniego we wtorek zorganizowano m.in. debatę pn. „Niemcy i przyszłość Unii Europejskiej". Wezmą w niej udział prof. Marek Cichocki z Collegium Civitas w Warszawie, prof. Jürgen Kocka z Zentrum für Zeithistorische Forschung w Poczdamie oraz prof. Jan Zielonka z Uniwersytetu Oksfordzkiego. Jednym z zaplanowanych wątków debaty jest przyszłość Niemiec i UE po złożeniu urzędu kanclerskiego przez Angelę Merkel.(PAP)

Autor: Szymon Kiepel

szk/ agz