Gruźlica (TB) jest w skali globalnej najważniejszą przyczyną śmierci z powodu infekcji. Co roku zabija 1,5 miliona ludzi. Dostępna od około 80 lat, podawana przy urodzeniu lub we wczesnym okresie życia szczepionka BCG nie jest zbyt skuteczna.

Jak wykazał zespół Roberta Sedera z National Institute of Allergy and Infectious Diseases w Maryland, przyczyną ograniczonej skuteczności BCG może być sposób podania szczepionki.

Standardowo szczepionka wstrzykiwana jest śródskórnie. Jednak podanie bezpośrednio do żyły okazało się dużo bardziej skuteczne.

Tylko jedna na 10 małp, które otrzymały szczepionkę dożylnie zachorowała po narażeniu na chorobę sześć miesięcy później. Przy podaniu śródskórnym zachorowało natomiast 8 na 10 małp. Małpy otrzymujące szczepionkę dożylnie miały również znacznie wyższy poziom limfocytów T w płucach. Limfocyty te stanowią kluczowy element ochrony układu odpornościowego przed gruźlicą.

Przyczyną tej różnicy wydaje się być to, że podanie śródskórne pobudza powstawanie limfocytów T tylko lokalnie, a jedynie nieliczne z nich mogą trafić do płuc, gdzie zwalczają infekcję. Po podaniu dożylnym szczepionka trafia do wielu rozmaicie zlokalizowanych węzłów chłonnych, a także do śledziony i płuc, gdzie pobudza wytwarzanie limfocytów T.

Planowane są badania kliniczne z udziałem ludzi. Jeśli metoda okaże się bezpieczna, problemem pozostanie organizacja szczepień na dużą skalę – dożylne podanie szczepionki jest trudniejsze, a na obszarach, gdzie gruźlica często towarzyszy AIDS ludzie mogą obawiać się zastrzyków dożylnych.(PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ agt/