Autorami artykułu są dr Andrew M.Luksa z University of Washington w Seattle oraz jego współpracownicy z Himalayan Rescue Association, Intermountain Medical Center (Salt Lake City, UT), University of Utah, Salt Lake City, St. Mary`s Medical Center, San Francisco (Kalifornia), VA Puget Sound Health Care System, Seattle i University of Colorado Anschutz Medical Campus (Aurora).

Wysokościowy obrzęk płuc (High Altitude Pulmonary Edema – w skrócie HAPE) - to druga po urazach przyczyna śmierci w wysokich górach (powyżej 3000 metrów). Na skutek nadmiernego ciśnienia w naczyniach krwionośnych płuc pęcherzyki płucne niektórych przebywających na dużej wysokości osób wypełniają się płynem. HAPE częściej występuje u zdrowych i sprawnych wspinaczy, których rozpiera nadmiar energii i zamiast spokojnie się aklimatyzować, próbują maksymalnego wysiłku w pierwszych dniach na dużej wysokości.

Główne objawy to kłopoty z oddychaniem, przyspieszony oddech, duszność podczas odpoczynku, wilgotny kaszel z odpluwaniem podbarwionej krwią wydzieliny, uczucie bulgotania w płucach, sine usta, język i paznokcie, apatia i obawa o własne życie. Nieleczony HAPE kończy się zatrzymaniem oddechu i śmiercią, czemu można zapobiec sprowadzając chorego niżej, stosując przenośną komorę ciśnieniową (worek hiperbaryczny) lub podając tlen i leki, na przykład moczopędny acetazolamid czy rozszerzającą naczynia nitrendypinę lub …sildenafil, bardziej znany jako Viagra.

Natomiast zespół ostrej niewydolności oddechowej (ARDS) to zagrażający życiu stan, w którym płuca nie mogą pracować prawidłowo. Spowodowany jest urazem ściany naczyń włosowatych z powodu choroby lub obrażeń fizycznych. Ściana naczynia przecieka, co prowadzi do nagromadzenia płynu i ostatecznie zapadnięcia się pęcherzyków powietrznych. Płuca tracą zdolność wymiany tlenu i dwutlenku węgla. Leczenie opiera się na kontrolowaniu poziomu płynów i zastosowaniu wentylacji mechanicznej za pomocą respiratora lub też pozaustrojowego utlenowania krwi (ECMO). Jak dotąd nie opracowano skutecznego leczenia farmakologicznego ARDS. Może ono spowodować zgon w wyniku niewydolności wielonarządowej. Prawdopodobieństwo zgonu z powodu ARDS jest największe u osób w podeszłym wieku i osób z innymi chorobami.

Wypowiadający się na łamach „High Altitude Medicine & Biology” naukowcy wskazują, że ARDS w COVID-19 występuje w wyniku spowodowanej przez wirusa reakcji zapalnej, podczas gdy HAPE nie występuje na skutek stanu zapalnego, ale raczej w wyniku nadmiernego i nierównomiernego niedotlenienia z powodu zwężenia naczyń płucnych. Zrozumienie różnych mechanizmów HAPE i ARDS ma zasadnicze znaczenie dla postępowania z pacjentem, ponieważ leczenie każdej z tych patologii będzie zupełnie inne. Do przezwyciężenia stanu zapalnego w COVID-19 może być konieczne długotrwałe leczenie podtrzymujące, w tym wentylacja mechaniczna.

"Niezwykle ważne jest, aby nie porównywać tych dwóch chorób tylko dlatego, że mają one pewne podobieństwa w obrazie radiologicznym płuc (obustronne zacienienia) i powodują hipoksemię (niską zawartość tlenu we krwi). Można to powiedzieć o wielu innych ostrych stanach dotyczących płuc. Każde postrzegane powiązanie HAPE z COVID 19 uszkodzenie płuc mogłoby mieć szkodliwe konsekwencje, gdyby te same leki przydatne w HAPE były wypróbowane u osób z niewydolnością oddechową związaną z COVID-19" - przestrzega dr Erik R. Swenson, redaktor naczelny pisma oraz profesor medycyny z University of Washington.(PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ zan/