Spora część publikowanych eksperymentów psychologicznych opiera się na niesprawdzonych metodach manipulacji, co sprawia, że ich rezultaty są mniej wiarygodne – wynika z badania opublikowanego na łamach „Perspectives on Psychological Science”.
Naukowcy z Uniwersytetu Wspólnoty Wirginii (USA) przeanalizowali podstawy metodologiczne 348 eksperymentów psychologicznych zawartych w recenzowanych publikacjach naukowych z dziedziny psychologii społecznej. Skoncentrowali się na manipulacjach eksperymentalnych polegających na wzbudzaniu u badanych określonych stanów psychicznych, np. złości, radości, itp.
Badacze ustalili, że autorzy około 42 proc. eksperymentów nie zamieścili w pracy informacji na temat zasadności wykorzystania konkretnej metody. Oznacza to, że osoby prowadzące eksperyment nie sprawdziły, a przynajmniej nie udokumentowały, czy użyta przez nich manipulacja psychologiczna działała tak, jak powinna – czy np. negatywna informacja zwrotna na pewno wzbudzała u badanych złość, a nie smutek, a pozytywna sprawiała, że odczuwali radość.
Pozostałe eksperymenty zawierały co prawda takie informacje, ale były one bardzo ograniczone, więc nie zawsze pozwalały ocenić, na ile zasadne było zastosowanie danej metody.
„Uzyskane przez nas wyniki podają w wątpliwość trafność jednej z najczęściej stosowanych w psychologii praktyk i sugerują, że dziedzina ta wymaga dużego udoskonalenia w zakresie metodologii” – komentuje dr David Chester, jeden z autorów analizy.
Według badaczy nie oznacza to, że rezultaty uwzględnionych eksperymentów były nieprawdziwe lub niewłaściwe, bo na podstawie dostępnych danych nie można tego stwierdzić. Przez niedostatki metodologiczne ich wyniki były jednak mniej wiarygodne.
„Nie wykazaliśmy, że eksperymenty te są niepoprawne. Po prostu nie mamy na jakiej podstawie stwierdzić – w taki czy inny sposób – na ile są one właściwe. W przypadku prawie wszystkich manipulacji, które badaliśmy, brakowało niezbędnego dowodu na ich zasadność, co nie oznacza, że są one nieuzasadnione – ich zasadność jest po prostu nieznana” – tłumaczy dr Chester.
„Sugeruje to, że ustalenia psychologii eksperymentalnej prawdopodobnie spoczywają na niesprawdzonych podstawach” – dodaje.
Specjaliści przygotowali dla eksperymentatorów wskazówki metodologiczne, które mają pomóc im ocenić zasadność stosowanych manipulacji eksperymentalnych i poprawić jakość badań.
„Mamy nadzieję, że nasza praca uświadomi eksperymentatorom istnienie takich niesprawdzonych aspektów ich badań, zmotywuje ich do zmiany praktyk i dokładnie podpowie, co robić, by wprowadzić takie zmiany” – podsumowuje badacz.
O wynikach pracy można przeczytać na stronie: https://psyarxiv.com/t7ev9/. (PAP)
ooo/ agt/
