Kształt nosa niektórzy dziedziczą po neandertalczykach

Gen, który powoduje zwiększenie wysokości nosa, pochodzi od neandertalczyków – twierdzą naukowcy z University College London i ich koledzy z innych ośrodków z różnych krajów.

„W ciągu ostatnich 15 lat, odkąd sekwencjonowano genom neandertalczyka, dowiedzieliśmy się, że najwyraźniej naszym przodkom udawało się krzyżować z neandertalczykami, przez co pozostawili nam fragmenty ich DNA” – mówi dr Kaustubh Adhikari, współautor badania opisanego na łamach magazynu „Communications Biology”.

„Stwierdziliśmy, że niektóre, odziedziczone od neandertalczyków odcinki DNA wpływają na kształt naszej twarzy. Mogło to pomagać naszym przodkom, ponieważ geny te przekazywane są od tysięcy pokoleń” – wyjaśnia naukowiec.

W badaniu wykorzystano dane na temat ponad 6 tys. ochotników z Ameryki Łacińskiej, o mieszanym pochodzeniu europejskim, rdzennym amerykańskim i afrykańskim.

Naukowcy porównali informacje genetyczne uczestników z ich zdjęciami, zwracając uwagę na odległości między różnymi punktami na twarzy, takimi jak koniec nosa czy krawędź warg. Chcieli w ten sposób zobaczyć, jak różne cechy twarzy wiążą się z obecnością markerów genetycznych.

Zidentyfikowali w genomie 33 obszary związane z kształtem twarzy, z których 26 udało się znaleźć także w porównaniach z danymi pochodzącymi z innych grup etnicznych z Azji Wschodniej, Europy lub Afryki.

W jednym obszarze genomu, o nazwie ATF3, wiele osób, głównie o rdzennym pochodzeniu amerykańskim (ale także pochodzące z Azji Wschodniej i innych grup), odziedziczyło od neandertalczyków gen, który przyczynił się do zwiększenia wysokości nosa. Gen ten wykazywał przy tym oznaki naturalnej selekcji, co sugeruje, że zapewniał ewolucyjną przewagę jego właścicielom.

"Od dawna spekulowano, że kształt naszych nosów jest determinowany przez dobór naturalny, jako że nasze nozdrza pomagają nam regulować temperaturę i wilgotność wdychanego powietrza. Różne kształty nosów mogą być lepiej dostosowane do różnych klimatów, w których żyli nasi przodkowie. Gen, który zidentyfikowaliśmy, mógł być dziedziczony od neandertalczyków i mógł pomóc ludziom dostosować się do chłodniejszych klimatów, gdy nasi przodkowie opuścili Afrykę" – mówi prof. Qing Li z chińskiego Fudan University, współautorka badania.

Duże znaczenie dla projektu miał udział różnych grup etnicznych – zwracają uwagę badacze. "Większość badań dotyczących różnorodności ludzkiej genetyki koncentruje się na genach Europejczyków. Zróżnicowany zestaw uczestników badania z Ameryki Łacińskiej poszerzył zasięg wyników, pomagając nam lepiej zrozumieć genetykę ludzkiej populacji" – podkreśla jeden z autorów, prof. Andres Ruiz-Linares.

To już drugie odkrycie DNA przodków innych niż Homo sapiens, wpływającego na kształt twarzy. Ten sam zespół badaczy w 2021 roku odkrył, że gen wpływający na kształt wargi został odziedziczony od Denisowian.

Więcej informacji w artykule źródłowym. (PAP)

Marek Matacz

mat/ bar/