Finlandia/ Odkryto nienotowany gatunek komara; w sumie jest ich już tam znanych 44

W fińskim mieście Pori - jego części położonej blisko morza, odkryto gatunek komara nienotowany dotychczas na terenie tego kraju. Tym samym Culex modestus stał się 44 gatunkiem komara, odnotowanym w Finlandii.

Zarazem kraj ten jest najdalej na północ wysuniętym miejscem, gdzie go zaobserwowano. Dotychczas rekordowo wysuniętym na północ obszarem był okręg należący do Petersburga (Rosja) i Skåne (Szwecja).

Autorka odkrycia Lorna Culverwell z Wydziału Wirusologii na Uniwersytecie Helsińskim natrafiła na nowy gatunek komara, badając próbki tych owadów, odłowione latem 2022 roku w rejonie przybrzeżnym. W próbce zidentyfikowała samca, którego zidentyfikowano m.in. na podstawie analiz DNA.

Culverwell ocenia, że choć "znaleziono tylko jeden okaz - jest mało realne, by tylko jeden osobnik tego gatunku był obecny w Finlandii".

Podkreśla ona, że odkrycie to jest istotne dla wiedzy nt. gatunków komarów w Finlandii. Dotychczasowa znajomość różnych gatunków i sposobu ich rozprzestrzenienia pozwala lepiej zrozumieć, jakie patogeny (wirusy lub pasożyty) mogą się pojawiać obecnie lub w przyszłości na terenie tego północnego kraju.

Wiadomo, że na południu Europy Culex modestus bierze udział w przenoszeniu wirusa Zachodniego Nilu pomiędzy ptakami a ludźmi albo ptakami i końmi. Wirus ten wywołuje chorobę zwaną gorączką Zachodniego Nilu. W większości przypadków powoduje on łagodne infekcje, z objawami takimi jak gorączka, ból głowy i mięśni. Czasami mogą się pojawić objawy neurologiczne. Wirusa Zachodniego Nilu nie stwierdzono dotychczas w Finlandii.

"Obecnie Finowie nie powinni się niepokoić o odkrycie tego komara. Do tej pory w naszym kraju nie odnotowano infekcji u ludzi albo koni. Ale to odkrycie uzmysławia, że trzeba uważać na to, jakie mamy gatunki" - mówi Culverwell.

Kilka gatunków komarowatych z rodzaju Culex (np. Culex pipiens i Culex modestus) odpowiada za utrzymywanie się wirusa Zachodniego Nilu w populacjach ptaków. Aby wirus przeniósł się na człowieka, komar musi najpierw ukąsić zakażonego ptaka, później odczekać kilka dni (aż wirus wniknie do jego śliny), a następnie ukłuć człowieka. Czasami komary "dziedziczą" wirusa od zakażonych samic, które składają zakażone jaja.

"Przeniesienie wirusa na ludzi albo konie jest obecnie bardzo mało prawdopodobne. Aby doszło do zamknięcia cyklu wirusa, potrzebnych jest kilka gatunków organizmów. Przede wszystkim wirus Zachodniego Nilu musiałby być obecny w organizmach ptaków żyjących w Finlandii lub tu migrujących. A tego dotychczas nie stwierdzono (...). Po drugie mamy tylko jeden okaz komara Culex modestus, z jednego miejsca w całej Finlandii. Do tego, by doszło do transmisji choroby, potrzebne byłyby wielkie liczby komarów, z których część mogłaby natrafić na zakażone ptaki, a potem przetrwać - i w kilka dni później ukąsić ludzi albo konie" - mówi Culverwell.

W trakcie badań prowadzonych od 2012 roku, zbierając próbki owadów w różnych okolicach Finlandii, Culverwell zgromadziła ponad 111 tysięcy komarów.

Według niej potrzeba kolejnych badań dotyczących populacji ptaków i komarów, aby ocenić krótko- i długoterminowe konsekwencje odkrycia.

"Zmiany klimatu na długą metę zmienią prawdopodobnie liczbę gatunków komarów. Niektóre wymrą, ale w miarę ocieplania się klimatu i panowania coraz łagodniejszych zim wzrośnie ryzyko inwazji do Finlandii innych gatunków, z obszarów położonych dalej na południe. Kilka gatunków z południa Europy potrafi przenosić inne patogeny, wywołujące choroby, których jeszcze nie stwierdzono w Finlandii. Badania są potrzebne, żeby oceniać, jakie patogeny są obecne - i gdzie, i czy są one realnym, czy potencjalnym zagrożeniem zdrowia ludzi i zwierząt" - mówi badaczka.

Wyniki opublikowano na łamach "Journal of the European Mosquito Control Association" (DOI 10.52004/JEMCA2023.0003). (PAP)

zan/ bar/