Geny chronią nietoperze przed wirusami i rakiem

Nietoperze to ssaki, które w toku ewolucji uzyskały niezwykłe cechy – to jedyne ssaki potrafiące latać, jak na swój rozmiar żyją wyjątkowo długo i potrafią korzystać z echolokacji. Jednak najbardziej niezwykła cecha – uważają naukowcy z American Museum of Natural History – może być na pierwszy rzut oka niewidoczna. Mowa o układzie odpornościowym tych zwierząt.

Analiza genetyczna nietoperzy pochodzących z Belize pokazała, że niektóre geny kluczowe dla układu immunologicznego dają nietoperzom wyjątkową odporność przeciwwirusową i przeciwnowotworową. Powstanie tych genów to skutek szczególnie szybkiej ewolucji – uważają badacze.

"Nie wiedzieliśmy, że geny układu odpornościowego są u nietoperzy tak pozytywnie selekcjonowane. Nietoperze mają różne, nietypowe cechy. Nie reagują na infekcje tak samo, jak my. Wobec nowej wiedzy nie powinno dziwić, że różnice w działaniu układu odpornościowego mogą dotyczyć jednocześnie starzenia się i nowotworów" – mówi prof. W. Richard McCombie, współautor pracy, która ukazała się w periodyku "Genome Biology and Evolution".

Jedna z głównych cech wyróżniających układ odpornościowy nietoperzy dotyczy produkcji interferonów alfa oraz omega, które m.in. uczestniczą w stanach zapalnych. "Nietoperze tłumią alarm układu odpornościowego poprzez pozbycie się genów kodujących interferon-alfa" – wyjaśnia dr Armin Scheben, jeden z autorów badania.

"To może odpowiadać za ich wysoką tolerancję wirusową. Zapobiega bowiem nadmiernym reakcjom odpornościowym, które szkodzą zdrowym tkankom – jednemu z powodów, dla których infekcje są tak szkodliwe dla ludzi" – wyjaśnia specjalista, cytowany na stronie Cold Spring Harbor Laboratory.

Wykryto też zmiany w sześciu genach odpowiedzialnych za naprawę DNA i 46 – za ograniczanie wzrostu guzów.

"Nasza praca pokazuje, jak głęboko są ze sobą powiązane odporność i reakcje związane z rakiem. Te same geny i białka dotyczące odporności odgrywają istotne role w odporności na nowotwory" – zwraca uwagę dr Scheben.

Teraz badacze sprawdzają, jak wspomniane geny są regulowane i jak działają w różnych częściach ciała nietoperzy. Mają nadzieję, że ich praca dostarczy nowych wglądów w związki między odpornością, starzeniem się i rakiem.

"Nadal pozostaje wiele niewiadomych" - mówi prof. Adam Siepel, inny uczestnik badań. - "Ostatecznie poprowadzimy naszą pracę tak daleko, jak to tylko możliwe, i pałeczkę przekażemy ekspertom od chorób, którzy będą pracować nad opracowaniem leków lub innych metod leczenia". (PAP)

Marek Matacz

mat/ zan/