Trwa protest w obronie Muzeum Ziemi PAN

O planach protestu zespołu Muzeum Ziemi PAN poinformowano na stronie internetowej.

Wydarzenie zaplanowano na czwartek 7 grudnia, kiedy to w Instytucie Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej im. Macieja Nałęcza PAN w Warszawie odbywa się Zgromadzenie Ogólne PAN. Zgromadzenie Ogólne jest najważniejszym organem Akademii, który określa kierunki działania Akademii i sprawuje nadzór nad całokształtem jej działalności, podejmując w tym zakresie uchwały wiążące inne organy Akademii.

"Pracownicy PAN Muzeum Ziemi chcą zwrócić uwagę Zgromadzenia Ogólnego na sytuację jednostki oraz działania Władz PAN na szkodę PAN Muzeum Ziemi i samej Akademii. W tym dniu będziemy protestować przed wejściem głównym, by wszyscy członkowie Zgromadzenia Ogólnego zauważyli nas i nasz sprzeciw wobec likwidacji i likwidacji przez restrukturyzację PAN Muzeum Ziemi. Chcemy, by zgromadzenie ogólne zajęło stanowisko wobec skandalicznych działań Władz PAN względem PAN Muzeum Ziemi" - napisano w zapowiedzi, udostępnionej serwisowi Nauka w Polsce.

Jak przypomniało Muzeum Ziemi, latem 2023 roku PAN rozpoczęła "działania w celu likwidacji Muzeum Ziemi – naukowej jednostki pomocniczej PAN. Muzeum Ziemi miało zakończyć swoją działalność z końcem 2023 roku. Aktualnie brak jest formalnej opinii MEiN w sprawie propozycji likwidacji Muzeum Ziemi. Tym samym brak jest również uchwały organu właściwego (tj. Prezydium PAN) o likwidacji Muzeum Ziemi. Pomimo tego, w listopadzie 2023 roku, Prezes PAN podjął decyzję o restrukturyzacji jednostki. Prezes PAN podjął decyzję o zwolnieniu 65 proc. załogi w I półroczu 2024 oraz o zawieszeniu działalności Muzeum Ziemi w 2024 roku, zakazując m.in. realizacji wystaw, działalności edukacyjnej czy zawierania umów cywilnoprawnych".

Jeszcze w sierpniu środowisko naukowców i sympatyków muzeum zebrało tysiące podpisów pod petycją w obronie placówki. Podkreślano wówczas, że Muzeum Ziemi od 75 lat jest ważnym punktem na mapie warszawskich muzeów – wypełnia pustkę muzeum historii naturalnej. "Gromadzi kolekcje i prezentuje zbiory ważne dla polskiego dziedzictwa geologicznego: mineralogiczno-petrograficzne, paleontologiczne, cenne kolekcje bursztynu i innych żywic kopalnych oraz jedną z największych w tej części Europy, państwowych kolekcji meteorytów. W Muzeum Ziemi tworzone są unikatowe kolekcje: sztuki interpretującej zbiory przyrodnicze czy pierwsza w Polsce muzealna Kolekcja Antropocenu" - zaznaczono w petycji.

Autorzy petycji podkreślili, że kolekcje Muzeum Ziemi posiadają bezcenny potencjał i są historycznie związane z Warszawą, a ich przeniesienie do Krakowa będzie oznaczało wyrwanie z kontekstu badawczego. Zaznaczyli, że siedziba Muzeum Ziemi to ważny punkt na mapie Warszawy - biały pałacyk Branickich i willa Pniewskiego przy Alei Na Skarpie, które powinny pozostać dostępne dla publiczności i z taką intencją były przekazywane dla Muzeum Ziemi. "Nieakceptowalną społecznie jest próba likwidacji Muzeum Ziemi, przybierająca formułę wywozu tysięcy okazów muzealnych i zamknięcia ich w magazynach. To działania sprzeczne z nowoczesnym rozumieniem muzealnictwa i zarządzania instytucjami muzealnymi. To również działania niweczące działania Muzeum Ziemi na rzecz budowania edukacji geologicznej w polskim systemie kształcenia" - podkreślono w petycji.

Niedługo potem minister kultury Piotr Gliński poinformował o wstępnym porozumieniu między MKiDN i PAN, które zakłada przekształcenie Muzeum Ziemi w oddział Narodowego Muzeum Techniki. Zastrzegał, że formuła dalszego funkcjonowania Muzeum Ziemi wymaga formalnego porozumienia między MKiDN i PAN.

"Doszliśmy do wstępnego porozumienia dotyczącego przejęcia ekspozycji, eksponatów, które znajdują się w Muzeum Ziemi, przez Narodowe Muzeum Techniki, a także możliwości wydzierżawienia dotychczasowego lokum Muzeum Ziemi przez Narodowe Muzeum Techniki. To wstępne rozwiązanie, wpisuje się w szerszy kontekst planów rozwojowych dotyczących Narodowego Muzeum Techniki" - mówił w sierpniu szef MKiDN. Zaznaczył też, że prowadzone są rozmowy, w których uczestniczą przedstawiciele resortu oraz prezes PAN Marek Konarzewski, dyrektor Muzeum Ziemi PAN Anna Piontek i dyrektor Narodowego Muzeum Techniki Mirosław Zientarzewski. Minister dodał, że wstępne ustalenia, o których poinformował, "są konsultowane na bieżąco z współorganizatorem Narodowego Muzeum Techniki, a także z istotną osobą, jeśli chodzi o funkcjonowanie PAN-u – ministrem edukacji i nauki prof. Przemysławem Czarnkiem".

Gliński przypomniał, że kilka lat temu MKiDN uratowało Muzeum Techniki i przekształciło je w Narodowe Muzeum Techniki, i że prowadzone są prace w kierunku budowy nowego gmachu Narodowego Muzeum Techniki, wraz z nowo powołanym oddziałem "Historii naturalnej". "(...) W tej chwili Narodowe Muzeum Techniki posiada odpowiednią działkę na błoniach Stadionu Narodowego - mówił. - Przygotowujemy także koncepcję budowy nowego gmachu dla dwóch filarów przyszłego Muzeum – jeden z nich dotyczy techniki i wszystkiego, co jest zgromadzone przede wszystkim w Narodowym Muzeum Techniki, ale także dla filaru drugiego, przyrodniczego".

Prezes Polskiej Akademii Nauk prof. Marek Konarzewski zaznaczał na konferencji w sierpniu, że "PAN nie może sobie pozwolić na utrzymanie Muzeum Ziemi w obecnym kształcie, w dłuższym okresie, głównie dlatego, że Willa Pniewskiego, ale również Pałacyk Branickich, wymaga bardzo gruntownego remontu". "Polska Akademia Nauk takich pieniędzy nie posiada i jedynym mecenasem, który mógłby nas w tym względzie wesprzeć, jest Ministerstwo Kultury" - zaznaczył. Dodał, że zbiory Muzeum Ziemi są w większości naukowe - i zostaną przekazane Instytutowi Nauk Geologicznych. Pozostałe zbiory będą eksponowane w przyszłym Muzeum na błoniach, "ale w międzyczasie zbiory zostaną tutaj, pod tym adresem, tyle tylko, że będą po podpisaniu umowy z Narodowym Muzeum Techniki zawiadywane przez Narodowe Muzeum Techniki do czasu, kiedy spotkamy się na błoniach otwierając oddział Narodowego Muzeum Techniki".

Dyrektor Muzeum Ziemi PAN Anna Piontek powiedziała, że wyzwaniem będzie podział kolekcji pomiędzy zbiory wystawiennicze i naukowe, ponieważ "ten podział na dzisiaj nie przebiega dość jednoznacznie".

Muzeum Ziemi jest placówką muzealną funkcjonującą w strukturze Polskiej Akademii Nauk. Zajmuje się gromadzeniem i ochroną dziedzictwa geologicznego, prowadzi prace badawcze i dokumentacyjne oraz szeroką działalność w zakresie popularyzacji nauk o Ziemi i upowszechniania wiedzy przyrodniczej.

Placówka jest kontynuatorem tradycji Towarzystwa Muzeum Ziemi powołanego w Warszawie z inicjatywy społecznej w 1932 r. Pierwsze kolekcje muzealne zaczęto gromadzić w 1933 r., po przerwie wojennej i uporządkowaniu częściowo ocalałych zbiorów, działalność TMZ została wznowiona w 1945 r. Zgodnie z uchwałą TMZ całość zgromadzonych kolekcji została w 1947 r. przekazana państwu pod warunkiem utworzenia publicznego Muzeum Ziemi. W 1948 r. na mocy rozporządzenia Rady Ministrów powołano instytucję państwową pod nazwą "Muzeum Ziemi", podporządkowaną początkowo Ministerstwu Oświaty.

Nauka w Polsce

zan/ bar/