Polscy i słowaccy archeolodzy odkryli w Egipcie starożytną stajnię
Zdjęcie lotnicze zachodniej części stanowiska z widokiem m.in. na stajnię i wieżę (fot. M. Bogacki)
<strong>Polsko-słowacka misja archeologiczna działająca pod auspicjami <a href="http://www.pcma.uw.edu.pl/">Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW</a> odkryła w Tell el-Retaba w północno-wschodnim Egipcie jedyną znaną stajnię z III Okresu Przejściowego (1069-664 lat p.n.e.).</strong> Stanowisko identyfikowane jest przez badaczy z biblijnym Pithom. To był czwarty sezon badawczy polsko-słowackiej misji działającej w obrębie faraońskiej twierdzy Tell el-Retaba w Egipcie. Badaniami kierują: dr Sławomir Rzepka (Instytut Archeologii UW) ze strony polskiej oraz dr Jozef Hudec (Aigyptos Fundation) ze strony słowackiej.
Jak informują badacze, w tym sezonie prace skoncentrowały się wzdłuż współczesnej asfaltowej szosy przecinającej stanowisko. W najbliższej przyszłości planowana jest rozbudowa drogi, co spowoduje nieodwracalne zniszczenia na terenie starożytnej twierdzy. Z tego powodu archeolodzy porzucili tymczasowo swoje plany i ratowali zagrożoną inwestycją część stanowiska. Dlatego, oprócz standardowych badań wykopaliskowych, przeprowadzono również badania archeomagnetyczne i wykonano zdjęcia lotnicze z pomocą latawca.
Nieoczekiwanie, w miejscu, w którym na podstawie wcześniejszych badań geofizycznych spodziewano się starożytnej drogi, odkryto kompleks pomieszczeń przeznaczonych dla zwierząt. Największe z nich naukowcy określili jako stajnię.
Składała się ona dwóch rzędów wpuszczonych w podłogę dwudziestu kamieni, do których wiązane były konie. Niektóre kamienie pokryte są reliefami - jeden z nich przedstawia siedzące bóstwo (zapewne Ptah), na innym kamieniu można zobaczyć fragment postaci króla składającego ofiarę, na jeszcze innym - fragmenty monumentalnej inskrypcji z tytulaturą królewską.
Archeolodzy przypuszczają, że materiał do budowy stajni pozyskano z rozbiórki świątyni boga Atuma, o której istnieniu wiadomo z wykopalisk, prowadzonych w Tell el-Retaba ponad 100 lat temu przez prof. W. M. F. Petriego. Świątynię wzniósł Ramzes II w czasach Nowego Państwa. Nie dotrwała jednak, a przynajmniej nie w całości, do Trzeciego Okresu Przejściowego, kiedy to powstała stajnia.
Dotychczas nie były znane egipskie stajnie z III Okresu Przejściowego. Znane są pojedyncze tego typu budowle z całego okresu trwania cywilizacji egipskiej m.in. z Tell el-Amarna i Qantir.
W czasie tegorocznej kampanii archeolodzy potwierdzili również swoje wcześniejsze ustalenia - twierdzę zbudowano później niż sądził słynny brytyjski archeolog W. M. F. Petrie, który początki fortyfikacji widział już w Pierwszym Okresie Przejściowym. Najnowsze odkrycia wskazują, że twierdza powstała w czasach Nowego Państwa.
Przy murze twierdzy z czasów Ramzesa II odkryto dwa duże pomieszczenia będące zapewne fragmentem koszar, w których mieszkała załoga twierdzy. Wewnątrz nich znaleziono m.in. piec, żarna, pozostałości trzcinowej maty rozłożonej na podłodze. Badacze znaleźli też liczne fragmenty amfor na wino, w tym jeden z "etykietą" zapisaną w piśmie hieratycznym - rodzajem pisma hieroglificznego.
PAP - Nauka w Polsce
szz/ agt/bsz
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
