Polacy nagrodzeni w konkursie UE dla młodych badaczy

Konkurs EUCYS (EU Contest for Young Scientists) Komisja Europejska organizuje od 1989 roku. Mogą w nim brać udział osoby w wieku od 14 do 21 lat. Obejmuje nauki ścisłe, przyrodnicze, technikę, a od 2004 roku także nauki społeczne i ekonomiczne. Projekty ocenia wielonarodowe jury. Każdy kraj może zgłosić najwyżej trzy prace.

"Matematyk Aleksander Horawa otrzymał nagrodę dodatkową w postaci wyjazdu na zawody Intel ISEF w Stanach Zjednoczonych. Fizycy: Michał Gumiela i Rafał Kozik oraz biolog Arkadiusz Jankiewicz w nagrodę skorzystają ze staży badawczych w najlepszych europejskich instytutach naukowych" - informuje Łukasz Partyka z Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci, który w Polsce organizuje eliminacje do konkursu.

Finał Konkursu Prac Młodych Naukowców UE ma formę sesji plakatowej, podczas której uczniowie prezentują swój projekt jurorom oraz publiczności. W konkursie biorą udział całkowicie profesjonalne projekty badawcze, przeprowadzone przez uczniów, zanim jeszcze rozpoczęli oni studia na wyższej uczelni.

Aleksander Horawa z Warszawy jako pierwszy na świecie obalił hipotezę ogłoszoną dwa lata temu w internecie przez prof. Petera L. Clarka z University of Georgia dotyczącą niezmienników w skończonych przestrzeniach metrycznych. Dzięki pracy Polaka można lepiej zrozumieć to zagadnienie, co może pozwolić na udoskonalenie pomiarów przedmiotów o skomplikowanych kształtach.

"Bardzo się cieszę, że będę miał szansę pojechać na INTEL ISEF, jeden z największych konkursów naukowych na świecie, poznać matematyków z innych krajów, dowiedzieć się, nad czym oni pracują. To spełnienie moich marzeń. Moje badania nie mają na razie praktycznego zastosowania i trudno mówić o nich potocznym językiem – dowiodłem, że ogłoszona w internecie hipoteza amerykańskiego profesora dotycząca odległości punktów w przestrzeni metrycznej jest błędna" - powiedział PAP Aleksander Horawa.

Michała Gumielę z Andrychowa i Rafała Kozika z Bielska-Białej zainspirowały dziwne punkciki, widoczne na cyfrowych zdjęciach elektrowni w Fukushimie. Okazało się, że to ślady promieniowania jonizującego. Obaj wykazali, że tanie matryce CCD i CMOS z kamer internetowych, aparatów fotograficznych czy telefonów komórkowych można wykorzystać do wykrywania i pomiaru dawki promieniowania. Odpowiedni program może zmienić telefon z wbudowaną kamerą w urządzenie ostrzegające przed niebezpiecznym promieniowaniem.

Arkadiusz Jankiewicz z Wałbrzycha dokonał pionierskich pomiarów zasięgu lotu pszczoły miodnej. Jego metoda analizy pyłku jest tania, prosta i nie szkodzi pszczołom. Dotychczas stosowane sposoby wymagały znakowania pszczół specjalną farbą czy przyczepiania miniaturowych nadajników i korzystania z radaru pogodowego NASA. Tymczasem analiza pyłku, to sposób możliwy do wykorzystania w każdej pasiece. Dzięki niej pszczelarze mogą na przykład przemieścić ul, by uzyskać miód pochodzący z określonych roślin.

"To, czym się zajmowałem domowymi metodami jeszcze nie jest prawdziwą, wielką nauką, ale dzięki nagrodzie EMBL (The European Molecular Biology Laboratory) wyjadę na staż do laboratorium biologii molekularnej w Heidelbergu, gdzie będę mógł spotkać najlepszych. Teraz studiuję medycynę, chcę się zająć chirurgią plastyczną, hodowlą skóry do przeszczepów. Ale badań nad pszczołami też nie porzucę. Lubię to" - mówił Arkadiusz Jankiewicz.

Łącznie w tegorocznym finale wzięło udział 126 osób z 37 krajów. Zaprezentowali 85 projektów, w tym 9 prac z biologii, 5 z chemii, 10 z informatyki, 21 z techniki, 8 poświęconych ochronie środowiska, 6 z matematyki, 9 z medycyny, 13 z fizyki i 4 z nauk społecznych. Finał 26. EUCYS w 2014 roku odbędzie się w Warszawie.

"W tym roku nie zdobyliśmy żadnej z głównych nagród, ale za to nagrodzeni zostali wszyscy uczestnicy" – mówił po ogłoszeniu laureatów konkursu prof. Jan Madey z UW. Nie kryje jednak, że liczył na miejsce na podium – jego zdaniem wszystkie trzy prace na to zasługiwały.

Trzy równorzędne pierwsze miejsca i nagrody finansowe w wysokości 7 tys. euro zdobyli: Perttu Polonen z Finlandii; Ciara Judge, Emer Hickey i Sophie Healy-Thow z Irlandii oraz Frederick Turner z Wielkiej Brytanii. Trzy drugie nagrody przyznano projektom z Austrii, Niemiec i Szwajcarii, zaś trzy trzecie nagrody przypadły projektom z Węgier, Niemiec i Białorusi. Zwycięzcy podzielą między siebie łączną pulę nagród w wysokości 54 500 euro.

„Jeżeli taki jest poziom uzdolnień, którymi dysponujemy w Europie, to mamy przed sobą świetlaną przyszłość - skomentowała wynyki konkursu europejska komisarz ds. badań, innowacji i nauki Maire Geoghegan-Quinn. Przyznała, że szczególnie cenne jest zróżnicowanie badań, u których podstaw leży ciekawość. Komisarz wyraziła też nadzieję, że wzrastać będzie liczba projektów o praktycznym zastosowaniu. Geoghegan-Quinn w swojej wypowiedzi zachęciła młode kobiety do wybierania kariery zawodowej w obszarze nauk ścisłych i technicznych.

W konkursie przyznano również nagrodę za współpracę międzynarodową dla najlepszego projektu przygotowanego przez zespół z zaproszonych krajów partnerskich, które podpisały umowy o współpracy naukowej i technologicznej z UE: USA, Kanady, Chin, Nowej Zelandii, Korei Południowej i Egiptu. Nagroda, podkreślająca korzyści płynące z międzynarodowej współpracy naukowej w dziedzinie badań, przypadła Jessie MacAlpine z Kanady.

Z Pragi Paweł Wernicki

PAP - Nauka w Polsce

lt/ pmw/ krf/