Naukowcy: endometrium źródłem niezróżnicowanych komórek macierzystych

Zespół pod kierunkiem dr Gabriela Bodka z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie, jako pierwszy zidentyfikował komórki tzw. "populacji bocznej" w macicy świni, będące bezpośrednim dowodem istnienia dojrzałych komórek macierzystych rezydujących na stałe w endometrium.

Jak wyjaśnił PAP dr Bodek, badania dotyczyły poszukiwania komórek na tyle plastycznych, aby możliwe było ich różnicowanie, czyli zmienianie. Otrzymane komórki w warunkach laboratoryjnych da się tak ukierunkowywać, by zmieniły się w komórki innej tkanki, np. chrząstki, kości czy tłuszczu.

Olsztyńscy naukowcy swe badania prowadzili na endometrium świni. Endometrium to błona wyściełająca macicę, która jest odpowiedzialna za zagnieżdżenie się zarodka, zatem to za jej pośrednictwem następują pierwsze kontakty zarodka z matką.

"Dzięki niesamowitym właściwościom odnowy, endometrium kobiety przechodzi ok. 400 cykli regeneracyjnych. Co ciekawe, jest to proces bardzo dynamiczny i szybki, w ciągu 48 godzin endometrium potrafi zwielokrotnić swoją masę" - podkreślił PAP dr Gabriel Bodek.

Jak dodał, ilość tkanki, jaka powstaje podczas kolejnych cykli oraz szybkość regeneracji, nasunęła pierwsze podejrzenia o puli komórek macierzystych, które na stałe mogłyby rezydować w macicy, dając początek kolejnym, milionom komórek budujących receptywne, czyli odpowiadające na sygnały pochodzące z zarodka, endometrium.

Właściwości receptywne można określić, jako komunikację (wysyłanie sygnałów chemicznych) między endometrium a zarodkiem, który ma się w nim zagnieździć. Kłopoty w tej komunikacji mogą być przyczyną problemów z implantacją zarodka i niepłodnością wielu par.

Olsztyńscy naukowcy wydobyli więc dojrzałe komórki macierzyste z endometrium świni, i po kilkudniowej hodowli zaczęli je różnicować. Po 2 tygodniach w warunkach laboratoryjnych wyhodowali z komórek macierzystych zróżnicowane komórki chrząstki, komórki tłuszczowe oraz komórki kości.

"Zdobyliśmy więc bezpośredni dowód, że dojrzałe komórki macierzyste występują w endometrium" - podkreślił dr Bodek.

Istnieją dwie teorie o tym, w jaki sposób komórki macierzyste znalazły się w endometrium.

Pierwsza mówiła o tym, że napływają ze szpiku kostnego łącznie z krwią i biorą czynny udział w odbudowie endometrium. Według drugiej dojrzałe komórki macierzyste rezydują w nim na stałe, a komórki pochodzenia szpikowego jedynie wspomagają proces odnowy.

"W trakcie naszych badań dowiedliśmy, że dojrzałe komórki macierzyste rezydują w endometrium właśnie na stałe"- podkreślił dr Bodek.

Jak zaakcentował naukowiec, dojrzałe komórki macierzyste występujące w endometrium, mają niezwykły potencjał kliniczny. Mogą być użyte w terapiach komórkowych czy przeszczepach całych tkanek. Mogą być pomocne przy leczeniu niepłodności kobiet z nieprawidłowym rozwojem endometrium.

Plastyczność dojrzałych komórek macierzystych znalezionych w endometrium jest na tyle duża, iż mogą być alternatywą dla embrionalnych komórek macierzystych, których stosowanie budzi tak wiele obecnie kontrowersji etycznych.

"Ta melodia przyszłości przy obecnym rozwoju inżynierii tkankowej i postępie medycyny w niedługim czasie może stać się faktem, z korzyścią dla wszystkich" - podkreślił dr Bodek. (PAP)

ali/ mki/