Pierwsze empiryczne badanie ewolucji zdolności muzycznych

Wyniki ich badania opublikowano na łamach czasopisma „Nature Scientific Reports”.

Genetycy z Uniwersytetu w Helsinkach oraz Narodowego Uniwersytetu Singapuru wykorzystali metody stosowane w genomice do identyfikacji regionów (u 146 uczestników), które potencjalnie mogą być powiązane z występowaniem zdolności muzycznych człowieka. Geny podejrzewane o związek z jakąś cechą nazywa się genami kandydującymi.

Naukowcom udało się odnaleźć kilkanaście takich genów (rozmieszczonych w kilku różnych regionach), w tym geny znane ze swojego udziału w procesach związanych z czynnością ucha, rozwojem języka, pamięcią, śpiewem ptaków i układem nagrody w mózgu.

"Wyszliśmy od hipotezy, że decydującą rolę w rozwoju kultury muzycznej odgrywają warianty genetyczne związane z umiejętnościami muzycznymi. Innymi słowy: rozwój muzyki obecnej w populacji ludzkiej na przestrzeni wieków zależy od genów. Hipoteza ta opiera się na założeniu, że ewolucja ludzkiego genomu postępuje znacznie wolniej niż ewolucja kulturowa. Struktura i funkcjonowanie naszego układu słuchowego są bardzo podobne u ludzi współczesnych i pierwszych naczelnych, co sugeruje wysoki konserwatyzm ewolucyjny genów percepcji słuchowej u wszystkich gatunków" - mówi dr Irma Järvelä, główny autorka badania.

Jednym z genów, które najbardziej zainteresowały naukowców, był FOXP1. „Jest to gen znany juz od dawna, odpowiadający zarówno za rozwój ludzkiego języka, jak i wydawanie dźwięków przez ptaki śpiewające. Widać więc wyraźnie, że jest mocno zakonserwowany ewolucyjnie” - tłumaczy dr Järvelä.

„Zaciekawił nas również gen RGS9, który - co wiadomo z wcześniejszych badań - bierze udział w procesie uczenia się śpiewu u ludzi i odpowiada za umiejętność śpiewania u ptaków” - dodaje badaczka.

Jak wyjaśnia, RGS9 jest aktywny w komórkach ciała prążkowanego w mózgu oraz w komórkach receptorowych dla dopaminy. Tymczasem prążkowie jest jednym z regionów odpowiadających za odczuwanie przyjemności ze słuchania muzyki. „Podczas słuchania muzyki w mózgu budzą się oczekiwania. Jeśli zostaną spełnione, w ciele prążkowanym uwalniana jest dopamina, co wywołuje w nas uczucie satysfakcji” - tłumaczy Järvelä.

Badanie zidentyfikowało jeszcze inny gen z rodziny RGS - RGS2, który uaktywnia się podczas słuchania muzyki granej na żywo, oraz kilka genów zaangażowanych w rozwój ucha wewnętrznego i procesy poznawcze.

„W oparciu o funkcje wyodrębnionych przez nas genów możemy stwierdzić, że to właśnie one są zaangażowane w procesy związane z ewolucją muzyki i powinny stać się obiektem dalszych badań na tym zagadnieniem” - uważa dr Järvelä.

„Z naszych ustaleń wynika jeszcze jedno: że muzyka i język mają wspólne korzenie w procesie ewolucji człowieka” - dodaje.

„Lepsze zrozumienie biologicznych podstaw zdolności muzycznych może rzucić nowe światło na kilka innych zagadnień, np. wpływ czynników środowiskowych na rozwój zdolności muzycznych czy znaczenie muzyki w terapii różnych zaburzeń” - podsumowuje badaczka z Finlandii.(PAP)

kap/ agt/