Gowin: odbiurokratyzowanie uczelni największym zadaniem półrocza

Minister, przedstawiając we wtorek dokonania swojego resortu w pierwszym półroczu rządu zaznaczył, że w ostatnich ośmiu latach w szkolnictwie wyższym doszło do dwóch "głębokich zmian". Motywacje tych zmian - jak mówił - były zasadne: chodziło o dostosowanie polskiego szkolnictwa do wymogów procesu bolońskiego i stworzenie systemu obiektywnych mierników oceny uczelni, aby zwiększyć ich konkurencyjność.

"O ile intencje były słuszne, to konsekwencje okazały się fatalne" - ocenił Gowin. Rezultatem zmian jest spadek polskich uczelni w międzynarodowych rankingach i spadek Polski do najniższej kategorii w rankingu innowacyjności. Dystans między Polską a innymi krajami europejskimi pogłębia się także w liczbie zdobywanych międzynarodowych grantów.

Według szefa MNiSW rzeczywistą konsekwencją zmian był rozwój monstrualnej biurokracji. "Największy wysiłek w ciągu tych pierwszych sześciu miesięcy włożyliśmy w to, aby ograniczyć biurokrację. O jej skali może świadczyć fakt, że w ankiecie, którą rozpisaliśmy na stronie internetowej ministerstwa, zgłoszono tysiąc pięćset różnego rodzaju wniosków mających ograniczyć biurokrację" - zaznaczył.

Odpowiedni projekt ustawy (nowelizacji Prawa o szkolnictwie wyższym) jest gotowy i został przyjęty przez Komitet Stały Rady Ministrów. Gowin wyraził nadzieję, że Rada Ministrów przychyli się do jej przyjęcia podczas najbliższego posiedzenia rządu. Zaznaczył, że projekt pozytywnie oceniły gremia akademickie: od Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, po Radę Główną Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Parlament Studentów RP.

"To odbiurokratyzowanie obejmuje po pierwsze Krajowe Ramy Kwalifikacji, po drugie zasady działania Polskiej Komisji Akredytacyjnej. Ograniczamy częstotliwość wielu sprawozdań, ograniczamy częstotliwość oceny pracowników, ale także ułatwiamy dostęp studentów do kredytów" - podkreślił wicepremier.

Jego zdaniem, konsekwencją przyjęcia tej ustawy będzie "zaoszczędzenie setek tysięcy godzin, które polscy naukowcy będą mogli przeznaczyć nie na zbyteczne działania biurokratyczne, ale na dydaktykę na jak najwyższym poziomie, prowadzenie badań i zaoszczędzenie ton papieru".

"Myślę, że to ucieszy zwłaszcza ministra środowiska Jan Szyszko. Liczę, że jak ta ustawa wejdzie w życie, dostanę jakąś odznakę honorowego leśnika. Nawiasem mówiąc zdecydowana większość środowiska naukowego popiera stanowisko pana ministra w sprawie Puszczy Białowieskiej" - zwrócił się Gowin do szefa resortu środowiska.

Jak zaznaczył jednocześnie, potrzebne są nowe rozwiązania systemowe, dlatego resort nauki rozpoczął pracę nad nową ustawą o szkolnictwie wyższym. Do tych prac włączył środowisko akademickie. Pracę nad nowym dokumentem podzielono na dwa etapy.

Pierwszy z nich to konkurs, którego wyniki MNiSW ogłosi w przyszłym tygodniu. W konkursie ze środowiska akademickiego wyłoniono trzy zespoły eksperckie. Mają one przygotować trzy konkurencyjne koncepcje szczegółowych założeń do ustawy oraz przeprowadzić szeroką, środowiskową konsultację wokół tych projektów. "Chcemy osiągnąć efekt szerokiej środowiskowej debaty nad pożądanym modelem nauki i szkolnictwa wyższego" - zapowiedział Gowin.

Minister poinformował też, że resort nauki rozpoczął prace nad przeprowadzeniem Narodowego Kongresu Nauki, który odbędzie się jesienią 2017 r.

"Konsekwencją zarówno konkursu jak i kongresu ma by przyjęcie ustawy. Chciałbym, żeby weszła ona w życie z odpowiednim wyprzedzeniem, żeby środowisko akademickie nie było - tak jak w przeszłości - zaskakiwane rozwiązaniami pisanymi na kolanie i narzucanymi arbitralnie. Chciałbym, aby z rocznym vacatio legis ta ustawa weszła w życie od roku akademickiego 2018/2019" - zapowiedział wicepremier.

Drugim podstawowym obszarem działań resortu nauki, który wymienił, są działania na rzecz planu odpowiedzialnego rozwoju i konieczność zbudowania efektywnej współpracy między nauką a biznesem.

Gowin zaznaczył, że jego resort we współpracy z Ministerstwem Finansów przygotował nowelizację ustawy o innowacyjności. Zakłada ona m.in. większą możliwość odliczania kosztów na działalność badawczo-rozwojową, a także usprawnienie procedury tzw. uwłaszczania naukowców (chodzi o prawa naukowców w procesie komercjalizacji swoich badań naukowych). Ministerstwo pracuje też nad białą księgą barier. Na jej podstawie - jak zapowiedział szef resortu nauki - przygotowana ma być na 2016 i 2017 r. nowa ustawa o innowacyjności.

Minister zwrócił też uwagę, że resort rozpoczął reformę Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, a więc "kluczowej instytucji z punktu widzenia styku nauki i gospodarki". Gowin przypomniał, że wyłoniono nowe kierownictwo centrum.

Jeśli chodzi o udrożnienie współpracy nauki i biznesu, ministerstwo - jak zaznaczył - pracuje też nad uruchomieniem wdrożeniowej ścieżki kariery akademickiej - dzięki temu doktoraty, habilitacje, tytuł profesora można będzie uzyskiwać nie tylko za prace teoretyczne, ale też za wdrożenia gospodarcze.

Następną zmianą, którą wymienił Gowin, mają być też reformy instytutów badawczych. "One zawierają bardzo duży potencjał naukowy. Ten potencjał jest do tej pory przez państwo polskie fatalnie wykorzystywany" - skomentował wicepremier. Wyraził nadzieję, że przejście polskiej gospodarki z fazy imitacyjnej do innowacyjnej uda się w oparciu o zasoby polskiej nauki.

PAP - Nauka w Polsce

ekr/ lt/ par/