Jak podkreśla Kenneth Wright z University of Colorado (Boulder) późne chodzenie spać związane jest z gorszą wydajnością i szeregiem konsekwencji zdrowotnych, m.in. porannym zaspaniem i wypadkami, zredukowaną produktywnością i gorszymi wynikami w szkole, zaburzeniami nastroju, cukrzycą, otyłością i sięganiem po używki.

"Nasze wnioski pokazują, że życie w obecnych czasach sprzyja opóźnianiu rytmu dobowego niezależnie od pory roku, ale okazuje się, że nasz zegar biologiczny można >zresetować< weekendową wycieczką na kemping" - przekonuje.

W poprzednich badaniach zespół Wrighta odkrył, że narażenie na światło elektryczne powoduje ok. dwugodzinne opóźnienie naszych wewnętrznych zegarów, o czym świadczy zmiana w wahaniach poziomu hormonu melatoniny. Badanie wykazało, że wystarczy jednak tydzień letniego słońca, żeby cofnąć zegar biologiczny i kłaść się spać wcześniej, bez zmiany długości snu.

Pozostawało jednak pytanie, co dzieje się, kiedy przychodzi zima. Jak szybko reagują zegary naszych organizmów? Aby to zbadać, naukowcy wysłali w ramach nowego badania pięć osób na kemping w czasie chłodnej zimy w Kolorado, w okolicach zimowego przesilenia, kiedy dni są najkrótsze. Uczestnicy nie mieli latarek ani telefonów komórkowych, a naukowcy obserwowali, co dzieje się z rytmami okołodobowymi ich organizmów.

Okazało się, że współczesny tryb życia aż 13-krotnie skraca czas, podczas którego jesteśmy w zimie wystawieni na działanie światła. Uczestnicy badania, spędzając więcej czasu na dworze, zaczęli chodzić spać o rozsądniejszej godzinie. Ich zegary biologiczne cofnęły się o ponad 2,5 godziny, co ustalono na podstawie wzrostu poziomu melatoniny.

W nowym eksperymencie Wright i jego koledzy postawili też pytanie, czy sam letni weekend na łonie natury wystarczy do zmian w zegarze. I okazało się, że tak.

Wnioski pokazują, że ludzie są wrażliwi na sezonowe zmiany światła dziennego, podobnie jak inne zwierzęta. Podczas gdy współczesne warunki mogą nas rozregulować, nasze zegary można łatwo "zresetować" wystawianiem się na światło słoneczne.

Wright przekonuje, że jeśli ktoś chce się kłaść wcześniej o godzinę, to taki weekend na kempingu jest dla niego rozwiązaniem. Ale aby utrzymać nawyk, ważna jest konsekwencja i regularność. Badacz zaleca także m.in. częstsze wystawianie się na działanie światła słonecznego. Rozwiązaniem może być też np. takie projektowanie budynków, aby wpuszczać jak najwięcej słońca lub instalowanie specjalnego oświetlenia dobrze oddziałującego na pracowników. (PAP)

mrt/ agt/