Zmarł Sir Ian Wilmut, "ojciec" owcy Dolly

Urodzony 7 lipca 1944 r. Wilmut mógł poszczycić się wyjątkowym dorobkiem w zakresie przełomowych badań biologicznych. Uzyskał tytuł doktora nauk rolniczych na Uniwersytecie w Nottingham, a następnie studiował na Uniwersytecie w Cambridge. Jego późniejsze badania w Cambridge doprowadziły do narodzin pierwszego cielęcia z zamrożonego zarodka – "Frosty", w 1973 r. W tym samym roku przeniósł się do Edynburga, gdzie kierował zespołem Roslin Institute przy University of Edinburgh. W roku 2008 przyznano mu tytuł szlachecki za zasługi dla nauki.

Owca Dolly była pierwszym ssakiem sklonowanym z dojrzałej komórki, ale nie pierwszą sklonowaną owcą. Prof. Wilmut miał nadzieję, że dzięki klonowaniu uda się ocalić ginące gatunki zwierząt, pracował też nad wytwarzaniem leczniczych białek przez gruczoły mleczne sklonowanych zwierząt. Jego prace przyczyniły się także do rozwoju prac nad komórkami macierzystymi oraz medycyną regeneracyjną.

Zarodek Dolly powstał z jądra komórki pobranej z wymienia owcy rasy Finn Dorset i komórki jajowej szkockiej owcy czarnogłówki (Blackface). Po sześciu dniach rozwijania się w laboratorium i ocenie prawidłowości, zarodek został wszczepiony matce zastępczej. W sumie zespół z Roslin przeprowadzili 277 takich transferów jąder komórkowych, z czego tylko 29 rozwinęło się w zarodki nadające się do implantacji, a tylko jeden przetrwał całą ciążę i stał się sławny. 5 lipca 1996 r. urodziła się owca nazwana na cześć piosenkarki country i aktorki Dolly Parton.

Narodziny Dolly ogłoszono dopiero 22 lutego 1997 r., po publikacji artykułu badawczego Roslin Institute. Z miejsca zyskała niezwykły rozgłos - odniesienia do tego osiągnięcia znalazły się nawet w reklamach samochodów. Całe życie czworonogiej gwiazdy popkultury upłynęło w stadzie owiec Instytutu Roslin. Miała sześcioro jagniąt (Bonny, Sally, Rosie, Lucy, Darcy i Cotton) z baranem rasy Welsh Mountain o imieniu David.

Gdy Dolly miała sześć lat, tomografia komputerowa wykazała u niej guza płuca. Została uśpiona i spreparowana. Od roku 2003 można ją oglądać w National Museum of Scotland.

Prof. Wilmut otrzymał w swojej karierze kilka nagród, w tym nagrodę Ernsta Scheringa w 2002 r. oraz nagrodę Paula Ehrlicha i Ludwiga Darmstaedtera w 2005 r. Został także członkiem Royal Society of Edinburgh w 2000 r. i Royal Society of London w 2002 r. Oprócz artykułów opublikowanych w prestiżowych czasopismach, takich jak Nature i Science, Wilmut napisał także kilka książek, w tym "The Second Creation: Dolly and the Age of Biological Control" (2000; z Keithem Campbellem i Colinem Tudgem) oraz "After Dolly: The Uses and Misuses of Human Cloning" (2006; z Rogerem Highfieldem).

W roku 2012 Sir Ian Wilmut przeszedł na emeryturę, zaś w 2018 ujawniono, że cierpi na chorobę Parkinsona. O śmierci naukowca University of Edinburgh poinformował w poniedziałek 11 września.

W specjalnym oświadczeniu prorektor Uniwersytetu w Edynburgu, prof. Peter Mathieson nazwał Wilmuta "tytanem świata nauki". "Ten przełom w dalszym ciągu napędza postępy dokonywane w dziedzinie medycyny regeneracyjnej, jakie dzisiaj obserwujemy" - stwierdził.

Jak napisało w oświadczeniu Biuro Badań College of Medicine & Veterinary Medicine na University of Edinburgh, wpływ pracy profesora Wilmuta „będzie odczuwalny przez pokolenia, ponieważ otworzyła ona dziedzinę medycyny regeneracyjnej”.(PAP)

Paweł Wernicki

pmw/ bar/