14 marca obchodzimy Dzień Liczby Pi - jednej z najbardziej inspirujących liczb

Datę 14 marca wybrano nieprzypadkowo - w Stanach Zjednoczonych zapisuje się ją jako 3.14, co stanowi przybliżoną wartość liczby Pi. Po raz pierwszy jej dzień obchodzono w 1988 r. w muzeum nauki Exploratorium w San Francisco. 14 marca świętujemy też Międzynarodowy Dzień Matematyki, proklamowany Rezolucją 40. Sesji Konferencji Generalnej UNESCO w 2019 r.

W dniu 14 marca przypada rocznica urodzin wybitnych naukowców. Tego dnia w 1879 r. na świat przyszedł Albert Einstein, a w 1882 r. urodził się Wacław Sierpiński, twórca polskiej szkoły matematycznej.

W tym roku Dzień Liczby Pi będzie świętować już 13 marca Uniwersytet Gdański. Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki organizuje wtedy dla uczniów szkół podstawowych i średnich m.in. wykłady popularnonaukowe, warsztaty, matematyczny escape room i pokazy.

Warsztaty, wykłady i pokazy z okazji matematycznego święta odbędą się też na Uniwersytecie Śląskim. Atrakcje dla uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych przygotowali pracownicy i studenci Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych w dniach 14-15 marca. Włączono je w program Tygodnia Liczb w Mieście Nauki (Katowice są w 2024 r. Europejskim Miastem Nauki).

Na Politechnice Białostockiej program obchodów Dnia Liczby Pi powstał z myślą o uczniach szkół podstawowych i średnich oraz studentach. Na 14 marca zaplanowano wykłady, warsztaty, konkursy, spotkania w kawiarni naukowej i Piknik Matematyczny.

W Lublinie uczniowie szkół podstawowych i średnich 14 marca mogą wziąć udział w zajęciach warsztatowych popularyzujących matematykę i informatykę oraz w wykładzie. Zorganizowali je pracownicy Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej oraz studenci Koła Dydaktyków MaFiI. Chętni mogą również zmierzyć się w turnieju szachowym.

Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego (MIM UW) również włącza się w obchody tego wyjątkowego dnia. Koło Pasjonatów Matematyki zaprasza 14 marca na cykl krótkich wykładów związanych z liczbą Pi.

Dzień Liczby Pi w AGH – poznaj Nauki Ścisłe zaplanowany na 15 marca to z kolei propozycja dla uczniów krakowskich szkół podstawowych i średnich. Organizatorzy - Centrum Rekrutacji, wydziały Matematyki Stosowanej, Energetyki i Paliw, Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, Fizyki i Informatyki Stosowanej oraz Fundacja im. Profesora Kazimierza Bartla – przygotowali „niezwykły spektakl, który łączy naukę, zabawę oraz odkrywanie nieznanych tajemnic liczby Pi” - jak poinformowali na stronie wydarzenia.

Pi można zdefiniować jako stosunek długości obwodu koła do jego średnicy. Albo też jako pole koła o promieniu 1. Jej rozwinięcie dziesiętne nigdy nie będzie miało końca. Dziś, dzięki pomocy komputerów, znanych jest więcej niż kilkanaście bilionów (czyli milionów milionów - 10 do potęgi 12) pierwszych miejsc po przecinku liczby Pi.

Właściwości tej liczby badał m.in. Archimedes, który przybliżył jej wartość z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku – dlatego Pi bywa określana jako „stała Archimedesa”. Z kolei nazwa „ludolfina” została jej nadana na cześć holenderskiego matematyka Ludolpha van Ceulena, który podał wartość Pi z dokładnością do 35 miejsc po przecinku.

Liczba Pi jest jedną z pierwszych odkrytych przez człowieka liczb niewymiernych. To oznacza, że nie da się jej przedstawić jako wyniku dzielenia dwóch liczb całkowitych. Innymi znanymi liczbami niewymiernymi są np. złota liczba (fi) i liczba e (podstawa algorytmu naturalnego).

Liczba Pi jest wspomniana w Biblii (przy okazji budowy świątyni Salomona), została też upamiętniona w poezji, piosenkach, książkach i filmie. Pisała o niej Wisława Szymborska. Na całym świecie powstają tzw. pi-ematy, czyli wiersze, w których liczba liter w kolejnych wyrazach odpowiada kolejnym cyfrom liczby Pi po przecinku.(PAP)

Nauka w Polsce, Anna Bugajska

abu/ bar/