Duży mózg mimochodem

Od dawna najbardziej popularnym wyznacznikiem inteligencji danego gatunku zwierząt jest proporcja wielkości mózgu i wielkości ciała. Otrzymujemy wtedy względną wielkość mózgu. Na przykład ludzki mózg wcale nie jest największy w królestwie zwierząt. Jest jednak bardzo duży w proporcji do naszego ciała.

Okazuje się jednak, że wcale nie jest to takie proste – uważają naukowcy z Uniwersytetu w Konstancji i z Instytutu Ornitologii Maxa Plancka w Niemczech. Nie zawsze jest tak, że w przypadku proporcjonalnie większego mózgu ewolucja promuje inteligencję.

Najkrócej rzecz ujmując, istnieją dwa szlaki, na których ewolucja może kształtować proporcję między wielkością mózgu a wielkością ciała – albo wywierając presję na wielkość mózgu, albo ciała.

A zatem większy proporcjonalnie mózg nie oznacza, że w wypadku danego gatunku ewolucja promowała wyższą inteligencję. Równie dobrze mogła promować mniejsze rozmiary ciała. W takim wypadku ważniejsza była na przykład zwinność, nie zaś przebiegłość.

"Zawsze zakładano, że w przypadku proporcjonalnie większego mózgu chodzi przede wszystkim o zmiany ewolucyjne samego mózgu, nie zaś ciała" – wyjaśnia główny autor badań, dr Jeroen Smaers. Nie zawsze więc w grę wchodzi proporcjonalne zwiększenie objętości mózgu. Może właśnie chodzić o zmniejszenie objętości ciała.

Tak było w ewolucyjnej historii nietoperzy. Rozmiar ciała zmniejszał się tam szybciej niż rozmiar mózgu, co doprowadziło do względnego zwiększenia się objętości mózgu w proporcji do ciała. Co za tym idzie, małe nietoperze wykształciły lepszą umiejętność manewrowania, zachowując przy tym taką samą inteligencję, która służyła im do żerowania w pełnym przeszkód środowisku.

Naukowcy zgromadzili dane o masie mózgu i ciała setek żyjących i wymarłych nietoperzy, ssaków mięsożernych i naczelnych. Następnie uporządkowali linie ewolucyjne dla wielkości mózgu i ciała u każdego z badanych gatunków.(PAP)

krx/ agt/