Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii w roku 2022 otrzymali Carolyn R. Bertozzi (USA), Morten Meldal (Dania) i Karl Barry Sharpless (USA) „za rozwój chemii klik i bioortogonalnej”. Chodzi o reakcje, które pozwalają w prosty sposób tworzyć złożone cząsteczki i badać żywe komórki bez szkody dla nich samych.
To bardzo rzadki przypadek, kiedy można przyznać nagrodę za coś tak fundamentalnego dla zrozumienia naszej fizyki i świata wokół nas. To nie tylko nagroda z fizyki, ale i nagroda z filozofii - ocenił tegorocznego Nobla z dziedziny fizyki dr hab. Rafał Demkowicz-Dobrzański.
Anton Zeilinger to genialny fizyk. W czasie naszej pracy mieliśmy wzloty i upadki, czasami błądziliśmy, ale prawie zawsze to, co on powiedział, okazywało się szczególnie istotne - wspomina współpracę z tegorocznym noblistą prof. Marek Żukowski, dyrektor International Centre for Theory of Quantum Technologies w Uniwersytecie Gdańskim.
Laureaci tegorocznej nagrody Nobla w dziedzinie fizyki: Alain Aspect (Francja), John F. Clauser (USA) i Anton Zeilinger (Austria) przeprowadzili przełomowe eksperymenty z wykorzystaniem splątanych stanów kwantowych, w których dwie cząstki zachowują się jak pojedyncza jednostka, nawet gdy są rozdzielone. Wyniki utorowały drogę dla nowej technologii opartej na informacjach kwantowych.
Zanim zaobserwujemy cząstkę, nie możemy powiedzieć, że ona gdzieś była, ale nie możemy też powiedzieć, że nie było jej nigdzie. Język słabo sobie radzi z opisem zjawisk z mechaniki kwantowej - mówił w rozmowie z PAP jeden ze zdobywców tegorocznego Nobla z fizyki prof. Anton Zeilinger.
Tegoroczny zdobywca Nobla z dziedziny fizjologii i medycyny - prof. Svante Pääbo rozpoczął zupełnie nową erę badań antropologicznych, choć wielu sceptycznie odnosiło się do jego pierwszych badań - zauważa dr Wioletta Nowaczewska, ekspertka z Zakładu Biologii Człowieka na Uniwersytecie Wrocławskim.
To fenomen, że Svante Pääbo mógł ustalić wzory zasad tworzące mitochondrialne DNA neandertalczyka, porównać ze sobą materiał zdobywany w różnych jaskiniach i określić, w jaki sposób różnimy się od innych gatunków hominidów – ocenił prof. Wojciech Feleszko z WUM.
Svante Paabo stworzył nową dziedzinę nauki - archeogenetykę, dzięki której możemy zrozumieć m.in. ewolucję naszego układu odpornościowego. Do wariantów genomu człowieka można dostosować metody leczenia chorób autoimmunologicznych, depresji, a także przewidzieć ciężki przebieg Covid-19 – mówi genetyk, prof. Paweł Golik z UW.
Tegoroczną Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny otrzymał naukowiec, który zsekwencjonował genom neandertalczyka i poznał tajemnice ewolucji naszego gatunku - Svante Pääbo. "Za odkrycia dotyczące genomów wymarłych homininów i ewolucji człowieka” - uzasadnił Komitet Noblowski.
Trzecią nagrodę główną zdobył matematyk Bartłomiej Bychawski, a biolożka - Gabriela Szczepanik otrzymała nagrodę specjalną w Konkursie UE dla Młodych Naukowców (EUCYS) - podał we wtorek Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci.